- Politik Ekonomik Kuram
- Cilt: 8 Sayı: 1
- Smith ve Hume: Klasik Ekolde İki Köşe Taşı-Betimsel Bir Karşılaştırma Denemesi
Smith ve Hume: Klasik Ekolde İki Köşe Taşı-Betimsel Bir Karşılaştırma Denemesi
Authors : Hülya Özizer
Pages : 189-200
Doi:10.30586/pek.1437737
View : 59 | Download : 47
Publication Date : 2024-03-29
Article Type : Research
Abstract :Klasik iktisat ekolünde Smith ve Hume temel yapı taşları niteliğindedir. Eserleri ve eserlerinin izdüşümlerinden türetilen iktisadi ve sosyal düzen modelleri günümüze kadar ulaşmakta; üzerine hala çalışmalar üretilmektedir. Her ne kadar aynı ekole mensup olsalar dahi tarihsel-felsefik referansları, sosyal-antropolojik dayanakları, birey-toplum ve piyasa-devlet ilişkilerine ilişkin bakış açıları önemli farklar içerebildiği gibi modellerinin merkezine insanı yerleştirme ve bireysel faydaya atfettikleri önem açısından da önemli benzerlikler içermektedir. Bu çalışmada, Smith’in Stoacı ve Hume’nin sofist-epikürist doğası; antropolojik dayanakları, model tasarımlarına ilişkin ön koşullar, birey toplum ve piyasa devlet ilişkilerine bakış açıları ve düzen konumlandırmasına ilişkin farklılıkları betimlenmiştir. İktisat yazınında Smith’e haksız yere “bırakınız yapsınlar-bırakınız geçsinler” mottosunun merkezinde yer verildiği görülmektedir. 1776 yılında yayımlanan “Wohlstand der Nationen” (WON) adlı eserinde, devletin görünmez eline yüklediği bir dizi görev de Smith’e ilişkin hatalı nitelemenin açık göstergesi niteliğindedir. Hume’un politik yönelimine ilişkin genel tutum onun, klasik liberalizmin temsilcilerinden biri olduğu yönündedir. Bununla birlikte Hume’u muhafazakâr, liberal-muhafazakâr, muhafazakâr-rasyonalist ve faydacı bir düşünür olarak nitelendirenler veya bu nitelendirmelerin tamamının Hume’da kısmen karşılık bulduğunu ileri sürenler de bulunmaktadır. Bu çalışma betimsel olarak bu ayrıştırmaya katkı sağlama amacı taşımaktadır.Keywords : Smith, Hume, Görünmez el, Sosyal kurum