- Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları
- Vol: 11 Issue: 1
- Okuma Sürecini Yönlendiren Söylemsel Unsurlar: Türkçe Ders Kitaplarındaki Bilgilendirici Metinlerde ...
Okuma Sürecini Yönlendiren Söylemsel Unsurlar: Türkçe Ders Kitaplarındaki Bilgilendirici Metinlerde Kestirim Kategorileri
Authors : Nermin YAZICI, Günçe GÜNDUĞDU
Pages : 44-63
Doi:10.35233/oyea.1200444
View : 47 | Download : 47
Publication Date : 2023-06-30
Article Type : Research Article
Abstract :Bu çalışmada ortaokul Türkçe 5. ve 8. sınıf ders kitaplarındaki bilgilendirici metinlerde yer alan ve okuma sürecinde okuru yönlendiren söylemsel düzenlemelerin Tadros’un (1998) önerdiği Kestirim Kategorileri (Numaralandırma, İleri Etiketleme, Aktarım, Özetleme, Varsayma, Soru) çerçevesinde betimlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, çalışmada öncelikle Tadros’un sınıflaması araştırmacılar tarafından seçilen metin örnekleri üzerinden tanıtılmış, sonrasında mevcut sınıflama Türkçe ders kitaplarındaki bilgilendirici metinlerdeki söylemsel düzenlemelerin analizinde kullanılmıştır. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması yöntemiyle tasarlanmıştır. Çalışmanın verileri doküman analizi tekniği ile elde edilmiş olup, çalışma kapsamında ortaokul Türkçe 5. ve 8. sınıf ders kitaplarında yer alan bilgilendirici metinler incelenmiştir. Çalışmada ulaşılan verilerin analizinde içerik analizi yöntemine başvurulmuştur. Çalışma sonucunda her iki düzeydeki metinlerde de çeşitli kestirim ifadelerine rastlandığı; 5. sınıf Türkçe ders kitabında en yüksek sıklığın Aktarım kategorisinde, 8. sınıf Türkçe ders kitabında ise Soru kategorisinde gözlemlendiği belirlenmiştir. Mevcut bulgular değerlendirildiğinde, söylemsel düzenlemelerin ana dili eğitiminin temel araçlarından biri olan ders kitaplarındaki temsiliyetinin, öğrencilerin okuma stratejisi geliştirme, biçimsel şema bilgilerini destekleme, metin türüne özgü dilsel düzenlemeleri fark etme ve metin alıcısıyla etkileşimde olan metinler üretebilmeleri bakımından önemli olduğu düşünülmektedir.Keywords : Üstsöylem, kestirim, okuma becerisi, Türkçe eğitimi.