Erken Hıristiyanlık Dönemi’nde Kilikia’da Kutsal Kişilere Gösterilen Saygı
Authors : Gabriele Mietke
Pages : 107-140
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2009-05-01
Article Type : Research
Abstract :Erken Bizans Dönemi’nde kutsal kişilere büyük önem verilmiştir. Bu kişilerin mezarları kiliseler içinde yer almış, yaşadıkları yerler ve rölikleri ikona olarak kabul edilmiştir. İnananlar, Tanrı katındaki bu insanlardan, yaşamlarındaki maddi ve manevi olumsuzlukların yok edilmesini, öldükten sonra da günahlarının affı için kendileriyle Tanrı arasında aracı olmalarını istemişlerdir. Kilikia’daki kutsal kişilerin coğrafi olarak nerelerde saygı gördüklerini ortaya çıkartmak, bölgedeki Erken Bizans Dönemi Hıristiyan halkının yapısını anlamaya katkıda bulunur. Yazılı kaynaklar ve bölgede bulunan yazıtlar, Kilikia’da çok sayıda kutsal kişi olduğunu bize duyurmaktadır. Ancak bunlardan sadece birkaçının kiliselerle bağlantısı kurulabilmektedir. 4. yüzyıl sonu -5. yüzyıl başlarından itibaren hemen hemen her kilisenin bema bölümündeki altarında kutsal kişilere ait rölikler özel kutularında (röliker) yer almıştır. Yazıtları günümüze ulaşmadığı için, bölgedeki yaklaşık 200 kilisenin hangi kutsal kişiler adına yapıldıkları ise anlaşılamamaktadır. Yazılı kaynaklar Azize Thekla dışında diğer kutsal kişilerle bağlantılı dini uygulamalar hakkında çok kısıtlı bilgiler verir. Buna rağmen bazen altarlardaki rölikerler dışında, kutsal kişilere ait mezarlar ve diğer rölikerlerin lokalizasyonunu arkeolojik gözlemlerle sağlamak mümkündür. Kutsal kişiler anonim olmakla birlikte onların adına yapılan kiliselerin incelenmesi sonucunda bunların mezar ve röliklerinin kilise içinde nasıl izole edildiği ya da nasıl yapıyla bütünleştirildiği ve bunların Şükran Ayini ve diğer dini törenlere ne şekilde dâhil edildikleri anlaşılabilmektedir. Bu bağlamda Diokaisareia, ElaiussaSebaste ve Korykos örneklerindeki kutsal kişilere ait mezarların incelenmesi, arkeolojik verilerin yazılı kaynakları nasıl tamamladıklarını göstermeleri açısından önemli örneklerdir.Keywords : Diokaisareia, Erken Bizans, Kutsal Kişilere saygı, Cilicia, Korykos, Elaiussa-Sebaste