- Osmanlı Araştırmaları
- Vol: 46 Issue: 46
- On Altıncı Yüzyıl Mısır'ında Bir İsyanın Anatomisi: Ahmet Paşa'nın Valiliği, İsyanı, Saltanatı ve Os...
On Altıncı Yüzyıl Mısır'ında Bir İsyanın Anatomisi: Ahmet Paşa'nın Valiliği, İsyanı, Saltanatı ve Osmanlı Emperyal Teşebbüsünün Bir Eleştirisi
Authors : Side EMRE
Pages : 77-129
Doi:10.18589/oa.582774
View : 5 | Download : 2
Publication Date : 2015-08-10
Article Type : Research
Abstract :Bu makale Msr’n Osmanl valisi Ahmed Paƾa’nn (ölümü 1524) ksa süren valiliƭi, isyan, ve saltanatnn mikro-tarihsel bir çalƾmasdr. Çalƾma isyann Msr ve Osmanl’y etkileyen içeriƭini ve sonuçlarn araƾtrr. Bu isyan Msr’n Memlüklülerden 1517’de alnmas sonrasnda etkileri zaman içinde görülen Osmanl idari sistemine karƾ çkƾ göstermesi açsndan önemlidir. Dönemin politik tarihi açsndan önemi olmasna raƭmen bugüne dek bu isyan on altnc yüzyl Osmanl tarihsel çalƾmalarnda ele alnmamƾtr. Ahmed Paƾa’nn isyan Osmanl emperyal zihniyetine ve hâkimiyetine karƾ bir duruƾu temsil eder. Bu duruƾ Msr’da Memlük rejimi sonrasnda görülen ve devletçe özellikle Msr bürokrasisinde ve yerel hükümette uygulamaya sokulan "Osmanllaƾma” sorunsaln irdeleyerek alternatif bir yönetim biçimini öne sürer. Makalenin amaçlarndan biri isyann politik içeriƭini yorumlamaktr. Bu içerik imparatorluƭun merkezini periferisine baƭlar ve Osmanl egemenliƭi altnda Msr’n sosyo-politik dinamiklerini tekrar gözden geçirmemize yardm eder. Bu makale, devlet tarafndan çerçeveleri belirlenmiƾ hükümet yanls anlatlarn yan sra Msr’da yazlmƾ tarih metinlerinin de karƾlaƾtrmal analizinin yaplmas sayesinde isyanla ilgili bilgilerimize nüans getirmektedir. Devlet odakl anlatlar eskiden Memlük hükmünde olan topraklarn Osmanl yönetimine hzl ve kusursuz bir ƾekilde geçtiƭini savunmaktadrlar. Bu makalede gösterilmiƾ olduƭu üzere, Ahmed Paƾa isyan ve saltanat Osmanl’ya karƾ güçlü bir muhalefet sesi, Osmanl’nn Msr hâkimiyetine ve Msr’n Osmanllaƾtrlmasna karƾ yaplmƾ olan ideolojik bir kritiƭi ve meydan okumay teƾkil eder.Keywords : ơsyan, On altnc yüzyl, Msr, Ahmed Paƾa, Osmanl tarihi, Saltanat, Diyarbekri, ơbn Iyas, Muhyi, Sultan Süleyman, Sultan Selim, ơbrahim Paƾa, Hayr Bey, Kasm Paƾa, Kara Musa, ơbrahim-i Gülƾeni, Memlük, ‘Œlm-i cifr, Osmanllk, Msr’n Osmanllaƾmas, emperyalist ideoloji