- Nüsha
- Vol: 21 Issue: 53
- SARAYBOSNA'NIN ŞEHDÎ OSMÂN EFENDI KÜTÜPHANESI: ARAPÇA İLIMLERINE AIT YAZMALAR
SARAYBOSNA'NIN ŞEHDÎ OSMÂN EFENDI KÜTÜPHANESI: ARAPÇA İLIMLERINE AIT YAZMALAR
Authors : Kerima Filan
Pages : 297-326
Doi:10.32330/nusha.910877
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2021-12-27
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı bürokratı olarak bilinen Şehdî Osmân Efendi 1174 (1760-1761) yılında Saraybosna'da kütüphane kurduğunda bu, Osmanlı devletinin bu bölgesinde müstakil binaya sahip ilk vakıf kütüphanesi oldu. Ana koleksiyonunu oluşturan kitapların sayısı 180 civarında idi. Şehdî Kütüphanesi 1910 yılına kadar hizmet vermiş, 1914 yılında koleksiyonun tümü Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi'ne nakledilmiştir. Bu çalışma için Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi'nde korunan yazma eserlerin 17 cilt halinde Katalog'u taranmış, Şehdî Osmân Efendi vakfına ait olduklarına dair bilgi verilen kitapların listesi çıkarılmıştır. Bu çalışmada Arapça ilimleriyle ilgili kitaplar üzerinde durulmuştur. O dönemde ilmî eserleri okuyup anlayabilmek için Arapça bilmek gerektiği görüşünün hakim olduğu bilinmektedir. Bu durumda Arapça dil bilgisi alanına ait kitapların koleksiyonların yapı taşlarından olduğu söylenebilir. Şehdî Osman Efendi koleksiyonuna ait Arapça ilimlerine giren kitaplar incelendiğinde önemli bir kısmının Osmanlı medreselerinde okutulan ders kitapları olduğu görülmüştür. Sarf, nahiv, belâgat olmak üzere Arapça öğretiminin gerçekleştirildiği her üç daldan kitaplara yer verilmiştir. Koleksiyona alınan eserler arasında medreselerde okutulmayan kitapların bulunduğu da tespit edilmiştir. Böylece kaynaklarda anılmayan bir eser bugün sadece Şehdî Kütüphanesi’nin ana koleksiyonunda yer almış nüshasıyla bilinir. Koleksiyonun bir başka özelliği, bir eserin birden fazla nüshasının dahil edilmemiş olmasıdır. Bu koleksiyondan ödünç kitap alınmasının mümkün olduğu sonucuna bizi ulaştıran durumlar da tespit edilmiştir. Çalışmanın bir bölümünde elde edilen bilgilere dayanılarak Şehdî Kütüphanesi’nin kuruluş amacına ulaştığı gösterilmektedir.Keywords : Osmanli donemi, Saraybosna, Osman Sehdi Kutuphanesi