ŞİİRSEL BİR AHLAK VE NASİHAT KİTABI OLARAK BOSTAN VE GÜLİSTAN’DA KADIN
Authors : Elif Namoğlu
Pages : 1-24
Doi:10.32330/nusha.667553
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2020-06-30
Article Type : Research
Abstract :Ahlaki edebî eserlerde ‘kadın’ teması döneme, topluma, sosyal hayata, bölgeye vs. göre değişmekle birlikte bir yönüyle nefis ve dünyevi zevkler ile bağdaştırılıp sakınılması gereken bir "dünya süsü”; bir yönüyle bilhassa ataerkil toplumlarda öne çıkan vasıfları ile bir teşbih unsuru; bir diğer yönüyle de cinsiyet kavramının ötesinde, örnek bir insan modeli olarak karşımıza çıkmaktadır. İnsani değerler ve vasıflarda kadının bir farkı, üstünlüğü ya da eksikliği söz konusu olmamaktadır. Fars edebiyatının temel eserlerinden sayılan Gülistan ve Bostan dinî ve ahlaki temellere dayalı, hikmetli sözler içeren öğüt kitapları arasında yer almakla birlikte eğitim, öğretim, kültür sahalarında ve günlük, sosyal hayatta yol gösterici niteliktedir. XIII. yüzyıla ait bu eserler, hikmetli ve öğüt içerikli söylemleri temel almalarının yanı sıra edebî yönden de güçlü eserlerdir ve bu bağlamda İslam kültürü ile geleneksel Fars kültürünü birlikte barındırırlar. Eserlerdeki hikâyelerde konu edilen bireysel ve toplumsal olaylar, şahıslar ve durumlar döneminin izlerini taşımakla birlikte insanoğlunun yaşamının her döneminde karşılaşabileceği meseleler, ayet ve hadisler ile âlim ve mutasavvıfların sözleri rehberliğinde şairane bir üslupla bir araya getirilerek ideal bir yaşam modeli sunma gayreti taşır. Çalışmada, kemâlât sahibi ideal bir insan modeli ve İslam öğretilerini ölçü alan bir yaşam tarzı sunma gayretiyle ahlaki tavsiyeler, hikmetli sözler ve dinî temellere dayalı öğütler içeren bu önemli iki eser üzerinden Sa’dî’de ve döneminin toplumunda kadının yerinin ve kadına biçilen rollerin tespit edilmesi amaçlanmıştır.Keywords : Sadi, kadın