10. VE 12. YÜZYILLARDA ENDÜLÜS′TE YAZILMIŞ BİYOGRAFİK ESERLERDE YÖNTEM
Authors : Fuat Daş
Pages : 61-80
Doi:10.32330/nusha.507143
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2019-06-29
Article Type : Research
Abstract :Özet Biyografik eserler Endülüs’te 10. yüzyılda yazılmaya başlamış ve bu tür, Endülüslü âlimlerin ilgisini oldukça cezbetmiştir. İbnu′l-Faradî′nin Târîḫuʿulemâ`i′l-Endelus adlı eseri de bu ilginin sonucunda ortaya çıkmış ve biyografi alanında yazılan, kendinden sonra gelen birçok âlime yöntem bakımından örnek oluşturan, onların eserlerine kaynaklık eden kitaptır. İbnu′l-Faradî′nin Endülüs’te temellerini attığı bu telif türündeki eserler hem içerik hem yöntem bakımından birbirleriyle bir zincirin halkaları gibi bağlantılı şekilde yazılmıştır. Bu çalışmamızda Endülüs’te 10. ve 12. yüzyıllarda yazılmış biyografi eserleri, yöntem bakımından incelenmiş ve biyografi yazarlarının birbirleriyle etkileşimi, eserlerinde toplumun hangi katmanlarına yer verdikleri, kişilerin biyografilerinde onlar hakkında hangi bilgileri ele aldıkları, kendinden önce yazılmış biyografik eserlerin hangi yöntemlerine tabi oldukları, kendi eserlerinde farklı olarak ne tür yöntemler kullandıkları, kendinden sonraki yazarları nasıl etkiledikleri vb. açılardan ele alınmıştır. Ayrıca incelememizde biyografi yazarlarının eserlerini telif etmelerindeki amaç, kullandıkları kaynaklar ve yazarlar hakkında kısa bilgiler verilmiştir. Çalışmamızda İbnu′l-Faradî′nin zikrettiğimiz eserinin yanı sıra bu eserin zeyilleri olan El-Ḥumeydî′nin (ö.1095) Ce z vetu’l-Muḳtebis′ i , İbn Beşkuvâl′ın (ö.1183) Eṣ-Ṣıla′ sı , Eḍ-Ḍabbî′nin (ö.1203) Buğyetu′l-Multemis ′i incelenmiş, ayrıca edebi değerleri yüksek olan İbn Bessâm eş-Şenterînî′nin (ö.1147) Ez-Zaḫîre fî Meḥâsini Ehli′l-Cezîre′ siyle Feth b. Ḫâḳân el-Ḳaysî′nin (ö.1135) Maṭmaḥu′l-Enfus adlı eserlerine de yer verilmiştir. Abstract Biographical works began to be written in Andalusia in the 10 th century, and this genre has attracted the attention of Andalusian scholars. Ibn al-Faradî's work called Târîḫuʿulemâ`i′l-Endelus has emerged as a result of this interest and is a book written in the field of biography, which exemplifies many of the successive methods in the direction of their method and is the source of their works. These copyrighted works, which Ibn al-Faradî laid the foundations in Andalusia, were written in connection with each other in terms of content and method, such as the rings of a chain. In this study, biographies written in Andalusia in the 10 th and 12 th centuries are examined in terms of methodology and the interaction of biographers with each other, which layers of society they include in their works, what information they have dealt with in their biographies, and which methods of biographical works written before them, In their own works, what kind of methods they use, how they affect the next authors are discussed. In addition, in our review, brief information about the purpose of copyright writers, sources and authors are given. In this study, in addition to İbn al-Faradî's work, the annexes of this work and the work of al-Humeydî’s (death. 1095) called as Cezvetu′l-Muktebis, the work of İbn Beşkuvâl’s (death. 1183) called as Eṣ-Ṣıla and the work of Ed-Dabbî’s (death. 1203) called as Buğyetu′l-Multemis were examined. In addition, the work of İbn Bessâm eş-Şenterînî’s (death. 1147) as called Ez-Zaḫîre fî Meḥâsini Ehli′l-Cezîre, and the work of Feth b. Ḫâḳân el-Ḳaysî’s (death.1135) as called Maṭmaḥu′l-Enfus the works with high literary values are mentioned.Keywords : Biyografi, Biyografik Eserler, Endülüs