- Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi
- Vol: 4 Issue: BCS 21 Special Issue
- YAMAN KORAY’IN ROMANLARINDA ERDEK VE KAPIDAĞ ÇEVRESİ (BCS'21)
YAMAN KORAY’IN ROMANLARINDA ERDEK VE KAPIDAĞ ÇEVRESİ (BCS'21)
Authors : Tevfik Sutcu
Pages : 152-181
Doi:10.38120/banusad.1026414
View : 14 | Download : 5
Publication Date : 2021-12-31
Article Type : Research
Abstract :Yaman Koray, Türk Edebiyatında başta roman türü olmak üzere yayınladığı eserlerinde Türkçeyi güzel kullanan, hayatında ve eserlerinde denize olan tutkusu ile dikkat çeken; ancak bir dönem çok okunmasına rağmen ne yazık ki eserleri üzerine hak ettiği kadar dikkat çekilmemiş ve akademik incelemeler yapılmamış yakın dönemin önemli yazarlarındandır. Cumhuriyet Dönemi Edebiyatının tanınmış ve üretken romancılarından Mebrure Sami Alevok’un oğlu olan Koray, 1954 sonrasında babası ile annesinin ayrılmaları üzerine Erdek’e yerleşmiş ve Alevok Motel’i kurarak işleten annesiyle birlikte 1989 yılına kadar Erdek’te yaşamıştır. Türk edebiyatının zenginleşmesinde büyük katkısı olan Koray’ın 1954 sonrasındaki 30 yıldan fazla süren Erdek hayatının etkisinde, Erdek, Hayırsız Adası, Ekinlik Adası, Fener Adası, Marmara Adası, Kapıdağ Yarımadası ve bu bölgenin gözlemlerine dayanarak yazılmış olan eserleri "Deniz Ağacı” (1962), "Gelin Taşı” (1963), "Sığırcıklar” (1967) ve "Mola” (1970) adını taşıyan romanlarıdır. Erdek çevresi ve Kapıdağ Yarımadası ile Marmara Adası köylülerine ve balıkçılarına yer veren bu romanların dışında; yazarın "Badanalı Yüzler” (1983), "Ne Cennet Şey Şu Deniz” (2005), "Kuyudaki Adam” (2005), "Bir Ömür Yetmez” (2006), Annelerin En Güzeli (2021), Bumerang (2021) isimli kitapları ise doğrudan doğruya Erdek çevresi ile ilgili olmasa da Erdek ve çevresinde öğrendiklerine, yaşadıklarına ve gözlediklerine göndermelerde bulunan diğer eserleridir. Türkiye’nin en eski dalgıçlarından biri olan Koray’ın özellikle "Deniz Ağacı”, "Gelin Taşı”, "Sığırcıklar” ile "Mola” romanları, Erdek, Kapıdağ Yarımadası ve Marmara Adası köyleri çevresindeki balıkçıların, denizcilerin ve bölgede yaşayan insanların zorlu hayat koşullarını gözler önüne sermesi bakımından çok önemlidir. Bu romanlar, yazıldıkları dönemin zorlu hayat koşullarına, bölgenin tarihî yerlerine, maddî kültür varlıklarına, tabiatına, denizine ve balıkçılığına ayna tutarken, yazıldıkları dönemdeki bölge insanlarının sosyal ilişkilerini, halk inanışlarını, bölgede yaşanan fiziksel ve maddî zorlukları, sosyal hayatı ve bu hayata yansıyan siyasi atmosferi ortaya koyması bakımından da kıymetlidir. Yaman Koray’ın dalgıçlık ve denizcilik konusundaki geniş bilgisi yanında, yazar olarak çok iyi bir gözlemci olması, bölgeyi ve bu bölge insanını gerçekçi bir gözle tanımamıza fırsat verirken, yazarın bu romanları ile bölgenin tarımsal üretimini, endemik bitki örtüsünü, balıklarını, balıkçılığını, Erdek bölgesinde turizm alanında meydana gelen değişme ve gelişmeleri izlememiz de mümkün olmaktadır. Bu araştırmada Koray’ın bütün eserleri analiz edilerek, öncelikle "Deniz Ağacı”, "Gelin Taşı”, "Sığırcıklar” ve "Mola” romanlarında Erdek ve Kapıdağ çevresi coğrafyasının, tabiatının, denizinin; eserlerin yazıldığı dönemdeki sosyal ve siyasi hayatın ne biçimde yaşandığı incelenirken, yazarın diğer eserlerinde Erdek çevresi insanının yazarın hafızasında nasıl yer bulduğu ve onlara kitaplarında göndermelerde bulunduğu da özellikle dikkatlere sunulacaktır.Keywords : Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı, Yaman Koray, Erdek, Deniz ve Balıkçılık, Kapıdağ