ZİYA GÖKALP’İN DEVLET ANLAYIŞI
Authors : Izzeddin Altan
Pages : 1-22
Doi:10.56524/msydergi.1389564
View : 158 | Download : 121
Publication Date : 2024-04-19
Article Type : Research
Abstract :Türk sosyolojisinin önde gelen simalarından olan Ziya Gökalp, Osmanlı Devleti’nin çöküşüne, Millî Mücadele döneminin çalkantılarına ve yeni Türk devletinin kuruluşuna şahitlik etmiş bir düşünürdür. Yaşadığı dönem, Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük akımları arasında büyük tartışmaların yaşandığı ve Türk milletinin istikbali hususunda derin bir belirsizliğin hemen bütün zihinlerde hissedildiği bir dönem olmuştur. Bu durum düşünürün sosyolojiye bakışını şekillendirdiği gibi, devlet hakkındaki düşüncelerini de etkilemiş ve şekillendirmiştir. Bu çalışmada, Gökalp’in devlet kavramına bakışının, Türk devlet geleneği hakkındaki görüşlerinin ve yeni Türk devletinin nitelikleri ve istikbali hakkındaki öneri ve öngörülerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çerçevede öncelikle Gökalp’in genel olarak devlet kavramına ilişkin kabulleri ve görüşleri ortaya koyduğu kavram setleriyle birlikte incelenmiştir. Ardından Gökalp’in Türk devlet geleneği ve teşkilatının ortaya çıkışı ve gelişimine ilişkin görüşleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Son olarak ise yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin, Gökalp’in görüşlerindeki maddi ve manevi unsurların ışığında incelenmesine çalışılmıştır. Sonuç itibariyle Gökalp tarafından devletin toplumsal, hukuki ve iktisadi süreçlerle şekillendiğinin düşünüldüğü, siyasal irade ile hayat bulan bir araç olarak tanımlandığı ve toplum hayatı üzerinde tek başına belirleyici olarak görülmediği kanaatine varılmıştır. Gökalp’in devlet düşüncesinde milli kültüre asli ve merkezi bir konum atfettiği ve bu meseleyi evrimsel bir bakışla ele aldığı neticesine ulaşılmıştır. Gökalp’e göre Türk devlet geleneği oldukça kadim bir örgütlenme tecrübesine dayanmaktadır. Bunun zemininde ise Türklerin milli kültürleri, dayanışma kabiliyetleri ve hukuk düzenine sahip olmaları yatmaktadır. Gökalp, Türk devletinin sahip olması gereken nitelikleri ise Türk kültürünün, İslam dininin ve Batı medeniyetinin uyumluluk arz ettiğini düşündüğü unsurlarının milli bir hassasiyet taşıyan senteziyle ortaya koymuştur.Keywords : Ziya Gökalp, Devlet, Kültür, Medeniyet, Mefkure, Korporatizm