- Memleket Siyaset Yönetim
- Issue: 30
- ORTAK TOPRAKLARIN ÖZEL MÜLKİYETE DÖNÜŞMESİ Mİ?: İNGİLİZ ÇİTLEME HAREKETLERİ İLE 1858 ARAZÎ KANUNNÂME...
ORTAK TOPRAKLARIN ÖZEL MÜLKİYETE DÖNÜŞMESİ Mİ?: İNGİLİZ ÇİTLEME HAREKETLERİ İLE 1858 ARAZÎ KANUNNÂMESİ’NE DAİR BİR KARŞILAŞTIRMA
Authors : Meryem Çakir Kantarcioğlu
Pages : 103-140
View : 17 | Download : 5
Publication Date : 2018-12-31
Article Type : Research Article
Abstract :Bu makalede, ortak toprakların özel mülk konusu haline gelişi açısından kapitalist üretim biçimi ve onun tamamlayıcısı olan modern devletin ilk ortaya çıktığı İngiltere örneği ile bu geçişin farklı bir biçimde, farklı bir zamanda gerçekleştiği Osmanlı arasında Arazî Kanunnâmesi çerçevesinde bir karşılaştırma yapılması hedeflenmiştir. Toprağın özel mülk konusu haline gelmesi, aynı zamanda özel mülk olmayan topraklara el konulmasına yol açmış; iki süreç birbirine paralel olarak ilerlemiştir. İngiliz çitleme hareketleri bu sürecin ilk ve özgün örneğini oluştururken Osmanlı açısından sürecin genel olarak Arazî Kanunnâmesi ile başladığı kabul edilmektedir. Oysa miri toprak rejimini düzenleyen kanunname metni incelendiğinde, metruk ve mevat araziler ile birlikte miri arazilerin özel mülk haline getirilmediği; aksine bu toprakların özel mülkiyet konusu olmayan hukuki statülerinin sağlamlaştırıldığı gözlemlenmiştir. İngiliz Çitleme hareketleri ile başlayan ve modern devletin oluşumunda önemli bir adım olan toprakta mutlak özel mülkiyetin yaygınlaşması olgusu, Osmanlı açısından Arazi Kanunnâmesi ile başlatılabilir bir nitelikte değildir.Keywords : Çitleme, Arazî Kanunnâmesi, Miri Arazî, Metruk Arazî, Mevat Arazî