- Balkanistik Dil ve Edebiyat Dergisi
- Vol: 3 Issue: 2
- DOĞU BALKAN TÜRK AĞIZLARINDAKİ DEVRİK CÜMLELERDE DOLAYLI TÜMLECİN DURUMU
DOĞU BALKAN TÜRK AĞIZLARINDAKİ DEVRİK CÜMLELERDE DOLAYLI TÜMLECİN DURUMU
Authors : Büşra Köse
Pages : 52-67
Doi:10.53711/balkanistik.1019150
View : 10 | Download : 3
Publication Date : 2021-12-27
Article Type : Research
Abstract :Hazırlıksız konuşmalar, yazılı metinlere göre bir dilin değişimi ve gelişimi hakkında daha anlık, güncel bilgiler verir. Yazılı metinler hazırlıklı olduğundan, yapılan hataların bertaraf edilmesi mümkündür. Bu nedenle standart cümle yapısının dışına çıkılma yani devrik cümle kullanımı Türkçede en çok konuşma dilinde yer alır. Kimi dilcilerimizin sıcak bakmamasına rağmen Türkçenin en eski yazılı kaynaklarından beri devrik cümleler Türkçede de var olagelmiştir. Son zamanlarda bu konuda yapılan çalışmaların bir ivme kazandığı görülmesine rağmen hâlâ yapılacak çok iş vardır. "Türkçede devrik yapı bir tercih meselesi midir? Yazıdan daha çok rastlanıyor olması aslında organik bir dil tercihin yazıda reddedilmesinden mi ibarettir? Türk cümle yapısında görülen devrik yapılar yazı dilinin yüzyıllar boyu maruz kaldığı bilim dili Arapça ve sanat dili Farsçadan mı etkilenmiştir? Yoksa bu gibi etkilerin nispeten uzağına düşen Balkan Türk ağızlarında da bu etkilerden bahsedilebilir mi?” gibi pek çok soru bu konularda yapılacak çalışmalarla aydınlığa kavuşturulacaktır. Bu çalışmanın evreni Doğu Balkan Türk ağızlarından (Yunanistan Gümülcine, Güney Doğu Bulgaristan, Bulgaristan Silistre ve Edirne Süloğlu) daha önce yaptığımız yüksek lisans çalışmasında inceleme konularımızdan biri olan devrik cümlelerde yüklemden sonraya ötelenen öge olarak "dolaylı tümleç”i kapsar. Çalışma ile Doğu Balkan Türk ağızlarının Anadolu ağızları ile ortaklık ve farklılıkları ortaya konulurken aynı zamanda onun Türk yazı dilinden de farklı ya da ortak olan noktaları tespit edilmeye çalışılacaktır.Keywords : Cümle, Ağız, Devrik Cümle, Doğu Balkan Türk Ağızları, Dolaylı Tümleç