- Kültür ve İletişim
- Vol: 6 (1) Issue: 11
- Zındık ve Sapkın: Türk ve İslam Topluluklarında Demonik Düşünce
Zındık ve Sapkın: Türk ve İslam Topluluklarında Demonik Düşünce
Authors : Özgür Taburoğlu
Pages : 109-128
View : 9 | Download : 5
Publication Date : 2003-01-10
Article Type : Research
Abstract :"Batılı" anlamda gerçek dünyevi kültürün ortaya çıkışı Rönesans dönemiyle başlar. Türkiye coğrafyasında benzeri bir yönelimi, sanatsal ve kültürel alanda geçerli olmak Lale Devri'nde bulabiliriz. Dünyevi kültürün ortaya çıkışı, demonik bir düşünce yapısının açtığı panteist bir doğa kavrayışı ve çoğul bir kozmolojinin içerisinden olanaklıdır. Demonik düşünce aracılığıyla yeryüzü zındık bir uzay halini alır. Temel bir 'yoldan çıkma' becerisi olarak demonik düşünce içerisinde, bütünlüklü metafizik yörüngeden uzaklaşan tekil ve kendinde varlıklar, monadlar ortaya çıkar. Şerif Mardin, özellikle İslam'ın etkisi altındaki coğrafyaları böylesi bir demonik yönelimden yoksun bulur. Bu "noksanlık" "gerçek yaratıcılık"ın da yolunu keser. Mardin'e göre Türk yazını, psikolojisi ve tüm diğer beşeri bilimler bu noksanlık sonucunda yarım kalırlar. Dünyevileşmeyi ve sekülerliği gerçek anlamda deneyimleyemeyen bir kültürde, ortaya çıkan tüm metinler tek-tanrılı bir kozmolojinin eğretilemesi, çeşitlemesi gibi durur. Demonik kavrayışa ulaşamayan yazınsal ya da plastik bir formda ortaya çıkarılan tüm ürünler, tek katlı bir hakikatin birer çeşitlemesi, kenar süsü gibi durur. Fakat tüm bu iddiaların ardında saklı Avrupa-merkezli ve şarkiyatçı önyargıyı da gözlemek zorunludur.Keywords : Zındık ve Sapkın, Türk ve İslam Toplulukları, Demonik Düşünce