Mekân ve Beden Bağlamında Gözetim ve Direniş
Authors : Cemile Tokgöz
Pages : 60-83
View : 9 | Download : 5
Publication Date : 2018-06-01
Article Type : Research Article
Abstract :Gözetim, yaygın teknolojiler ile ona bağlı olarak gelişen konumsal medya ve giyilebilir teknolojilerle, doğrudan nesneye, mekâna ve bedene nüfuz etme yeteneği kazanmıştır. Yaygın teknolojiler, mekânda dağınık bir biçimde bulunan, arayüzü olmadığı için görünmeyen, kablosuz ağlarla birbiri arasında iletişim kurabilen, çevreye gömülü sensörlerle anlık veri toplayan teknolojilerdir. Konumsal medya ise fiziksel mekân ile dijital enformasyonu bir araya getirerek mekâna "hibrit” bir nitelik kazandırırken, kontrol edilebilir "enformasyonel alanlar” yaratmaktadır. Giyilebilir teknolojiler ya da biyolojik gözetim uygulamalarıyla bedenler hesaplanabilmektedir. Gözetim böylece gündelik yaşam pratiklerine daha önce hiç olmadıŞı kadar işlemektedir. Gözetimin derinleştiği bu atmosferin diğer bir özelliği söz konusu teknolojilerle, aynı zamanda gözetime direniş umudunun doğmasıdır. Mann’ın "karşı gözetim” kavramı sıradan insanın onu gözetleyen iktidarı gözetlemesini ifade ederken, "refleksyonizm”iktidarın aracını kullanarak iktidara mesaj verme, bir nevi ayna tutma yöntemidir. Eleştirmek ve anlam bozumuna uğratmak için medyanın taktiksel kullanımını ifade eden "taktiksel medya”ya da "yaratıcı yanlış kullanım”, gözetime direniş olarak konumsal ve bedensel teknolojilerin eğilip bükülmesini içeren örneklerle çeşitlenmektedir. İktidarın gözetim teknolojilerini kullanırken hedeflediğinin dışında alternatif biçimler yaratmak henüz küçük boyutlarda da olsa kullanıcının elindedir ve artık gözetimsiz bir dünya ihtimalinin olmadığı yerde, sıradan kullanıcın bile gözetime direnebilme ihtimali önem arz etmektedir. Bu çalışmada, yaygın teknolojiler, konumsal medya ve biyometri, gözetim çerçevesinde değerlendirilmiş; sonrasında söz konusu teknolojilerin refleksyonizm, taktiksel medya ve yaratıcı yanlış kullanım ekseninde gözetime direniş olanakları tartışılmıştırKeywords : karşı gözetim, taktiksel medya Sözcükler: Yaygın teknolojiler, konumsal medya, hesaplanabilir benlik hareketi