- Kültür ve İletişim
- Vol: 19(1) Issue: 37
- Sabiha Zekeriya Sertel: Women, Opposition and the Press in Early Republican Period
Sabiha Zekeriya Sertel: Women, Opposition and the Press in Early Republican Period
Authors : Bengü Aydın Dikmen
Pages : 45-70
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2016-03-15
Article Type : Other
Abstract :Türkiye’de feminist tarih yazımı veya kadının gözünden modernleşme/batılılaşma deneyiminin yeniden yorumlanması ile birlikte, ilk olarak resmi tarihin inşa ettiği kadın imgesi sorunsallaştırılmıştır. Bu da kişisel ve sosyal tarihleri "özel” alanda bırakılmış kadınların gündeme getirilerek kadın sorununun politikleştirilmesini ortaya çıkarmıştır. Aynı zamanda, kadın hareketinde yer almış kadınların işlerini, deneyimlerini ve düşüncelerini yeniden düşünmek ihtiyacı doğmuştur. Türkiye’nin ilk kadın gazetecilerinden biri olan Sabiha Zekeriya Sertel’in 1895-1968 hayatı ve düşüncelerini irdelemek hem günümüz hem de Cumhuriyet kadınlarının mücadelesini anlamlandırmak açısından özellikle değerlidir. Sabiha Zekeriya Sertel, erken Cumhuriyet dönemine egemen olan toplumsal cinsiyet paradigmasını eleştirmekten kaçınmamasına rağmen; pozitivist, ilerlemeci ve aydınlanmacı özellikleriyle, Kemalizmin modernleşme projesinin kararlı bir savunucusudur. Öte yandan, reformların uygulamada eksik yönleri olduğunu çekinmeden dile getirmesi devletin uyguladığı sansür politikaları nedeniyle sıklıkla mağdur olmasına yol açmıştır. Bu çalışma, Sabiha Zekeriya Sertel’in kadın konusu çerçevesindeki yayın faaliyetlerinin üç ana dönem üzerinden farklılaştığı tespitinden hareketle tasarlanmıştır. Buna göre, Mütareke döneminin kaotik ortamında Büyük Mecmua’da 1919 , kadınların ikincil konumu üzerine ilk eleştirel yazılarını kaleme alır. Bu dergideki yazılarında kadının kamusal hayat içerisinde eşit görünürlüğü ve Batılılaşma özlemiyle ilgili olarak kavramsallaştırdığı eşit haklar ilkesi üzerinden kadın sorununa yaklaşmıştır. şkinci döneminde, ABD’den Türkiye’ye döndükten sonra ülkenin hızlı dönüşümler geçirdiği yıllarda, Resimli Ay dergisinde başladığı "Cici Anne” köşesinde 1924-1930 ve aynı yapıyı sürdürdüğü Cumhuriyet gazetesindeki "Bana sorarsanız” isimli popüler yorum köşesinde 1930-1931 hâkim toplumsal cinsiyet kalıplarını sorgularken kadının toplumdaki ikincil konumunu kapitalist düzene içkin güç ilişkilerinin dinamikleriyle bir arada düşünür. şkinci Dünya Savaşı süresince faşizm karşıtı yazılar yazdığı ve kadın sorununa daha az eğildiği Tan gazetesi dönemi 1938-1945 ise üçüncüsüne karşılık gelir. Yazıda ayrıca Sabiha Zekeriya Sertel’in feminizme dair tutumunu anlamak için Türkiye’deki kadın örgütleriyle ilişkisine değinilmektedir.Keywords : Türkiye, feminizm, basın, kemalizm, kadın, tarih yazımı, sosyalizm, modernleşme, demokrasi.