- Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Cilt: 26 Sayı: 49-1 - Cumhuriyetin 100. Yılı Özel Sayısı
- Türkiye\'de sosyal parafiskal gelirlerin işsizliğe etkileri: Cumhuriyetin yakın dönemine yönelik amp...
Türkiye\'de sosyal parafiskal gelirlerin işsizliğe etkileri: Cumhuriyetin yakın dönemine yönelik ampirik bir analiz
Authors : Serkan Işik
Pages : 209-223
Doi:10.31795/baunsobed.1351925
View : 104 | Download : 83
Publication Date : 2023-10-29
Article Type : Research
Abstract :Yaklaşık yüz yıllık süreçte, değişen devlet anlayışıyla birlikte kamu harcamaları reel olarak önemli ölçüde artmıştır. Sanayi devrimi sonrası yaşanan toplumsal dönüşüm, sosyal refah devleti anlayışının belirginleşmesi ve devletin ekonomiye müdahalesinin artması gibi pek çok faktörün etkisiyle artan kamu harcamalarının finanse edilebilmesi için yeni kamu geliri kaynaklarının bulunması gerekmiştir. En genel haliyle; toplumsal refahın en önemli parçalarından biri olan sosyal güvenlik hizmetlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte, söz konusu hizmetlerin sunumunun finanse edilmesi için başvurulan kaynağa sosyal parafiskal gelirler adı verilmektedir. Sosyal parafiskal gelirler, geleneksel kamu gelirlerinden farklı olarak bütçede yer almazlar. Ancak sosyal parafiskal gelirlerin yetersizliği başta bütçe olmak üzere kamu ekonomisini doğrudan ve dolaylı olarak etkilemektedir. Sosyal parafiskallerin en çok etkilediği iktisadi büyüklüklerden biri de işsizliktir. Doğrudan emek faktörü üzerinden ekonomik ve sosyal hayatı etkileyen sosyal parafiskaller, işgücü maliyetiyle yakından ilişkilidir. İstihdam üzerinden alınan vergiler ve sosyal parafiskaller işgücü maliyetinin önemli birer belirleyicisidir ve istihdam üzerinde ciddi etkiye sahiptir. Yıllar itibariyle çalışma hayatının hukuki altyapısının oluşması, önemi ve hacmi giderek artan sosyal parafiskal gelirlerin, en önemli ekonomik sorunlardan biri olan işsizlik üzerindeki etkisinin ölçülmesi ve anlaşılması sorunun çözümüne katkı sağlayacaktır. Bu nedenle çalışmada, 1980-2021 dönemi için Türkiye’de sosyal parafiskallerin işsizliğe olan etkileri "Kesirli Frekanslı Fourier Otoregresif Gecikmesi Dağıtılmış Eşbütünleşme Testi” kullanılarak gösterilmeye çalışılmıştır. Analiz neticesinde sosyal parafiskallerle işsizlik oranı arasında anlamlı bir ilişki bulunmuştur.Keywords : Parafiskalite, Sosyal parafiskal gelir, İşsizlik, Kesirli frekanslı Fourier otoregresif gecikmesi dağıtılmış eşbütünleşme testi