- Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Vol: 15 Issue: 28
- Syntactical Problems in The Linguistics Studies of Selman Riza
Syntactical Problems in The Linguistics Studies of Selman Riza
Authors : Xheladin ZYMBERAJ
Pages : 67-73
View : 8 | Download : 4
Publication Date : 2012-12-01
Article Type : Other
Abstract :Gerçek bilim adamları bilgi teorileri içerisindeki gerçeği aramayla meskûndur. Bunlardan biri de Prof. Selman Rıza’dır. Onun araştırma boyutları sürekli bilginin, kavramanın, gramerin, dil teorilerinin derinliklerine iner. Onun çalışmaları mikro linguistic değil makro linguistic özelliktedir. Yani dilbilimini kendi içerisinde değil, diğer disiplinlerle-bilimlerle ilişkilendirerek araştırır. Selman Rıza’nın kullanım bilimde pragmatics vurguladığı şey iş/eylem ve özgürlüktür. O ayrıca söz dizimle syntax de uğraşmıştır. O basit bir cümleyi oluş ve eylem diye iki temele dayandırır. Kullandığı birinci kavram anlamlı cümle, ikincisi ise gramatik cümledir. Anlamlı bir cümlenin 3 temel öğesinin predicandum, copula ve predicate olduğunu savunur. Gramere uygun bir cümlenin ise iki kısımdan oluştuğunu gösterir: Özne ve nesne. Özne işi yapanı, nesne de yapılan işi gösterir. Selman Rıza’nın çalışmasında söz diziminden istatistiksel bir boyut vardır. Bunu da söz dizimindeki dönüşümlerle, edebi imgelerle, tekrarlamalarla vb. göstermiştir. Yazara göre gramatik bir cümlenin temel öğelerinin dışında destekleyici öğeler de vardır: Farklı tamlayıcılar, nesne ve dolaylı nesne. Selman Rıza gramatik cümleyle anlamlı cümleyi gramatik anlamlı cümlede birleştirmiştir. Böyle bir cümlenin dört temel öğesinin bulunduğunu göstermiştir: Subject, ject, object, and object predicate. Ona göre cümleler amacına göre sınıflandırılır: Olumlu, soru, emir ve istek cümlesi. S. Rıza cümledeki sözcük dizilişinin zihinsel öğelerin yapılandırılmasını gösterdiğini vurgular. Xhevat Lloshi’nin de vardığı kanı odur ki sözcüklerin özel bir dizilişi vardır ve Arnavutçanın diğer dillere kıyasla daha esnek bir söz dizimi vardır. Çünkü Arnavutça zengin bir morfolojik yapıya ve yaygın bir edat kullanımına sahiptir. Prof. Selman Rıza Arnavutçanın ortak bir söz diziminin olduğunu söyler: Özne, yüklem, nesne ve tamlayıcı. Birleşik cümleler söz konusu olduğunda yan cümleler sayesinde daha çok olasılıklar/çeşitlemeler ortaya çıkarKeywords : Linguistik, söz dizim, Selman Rıza