- Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Vol: 21 Issue: 39
- OKULÖNCESİ VE SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ MESLEKİ DEĞERLERİ
OKULÖNCESİ VE SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ MESLEKİ DEĞERLERİ
Authors : Vesile Yıldız Demirtaş, Feryal Çubukçu
Pages : 99-130
Doi:10.31795/baunsobed.437718
View : 23 | Download : 8
Publication Date : 2018-06-15
Article Type : Research
Abstract :19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başı dünyada sosyal ve eğitim alanında önemli değişikliklere sahne olmuştur. Dewey ve Durkheim, farklı kıtalarda eğitim ve okulun rolü ile ilgili benzer görüşleri savunmuşlardır. Hem bireyselciliğin artması hem de sanayileşmenin üst noktalara ulaşması ile birlikte bireyin toplumdaki rollerinde değişiklikler meydana gelmiştir. Bu nedenle toplamsal yaşamda bir bütünlük oluşturabilmek için okullarda sadece akademik konular yanında hak ve özgürlüklerin eğitimi ile birlikte değerlerin de yer alması gerektiğini ileri sürmüşlerdir. Dewey (1997), değerlerin sosyal hayatın bir parçası olduğunu dolayısıyla değerlerin toplum içinde yaşayarak kazanılacağını belirtir. Değerler toplumdaki bireylerin birbirleriyle etkileşimi sonucunda oluşur ve birbirleriyle olan iletişimini belirler. Kısacası davranışın sosyal ve ahlaki yanı aynıdır, arada herhangi bir fark yoktur. Bu nedenle okul, sosyal yapı içerinde değerlerin oluşup kazanıldığı yerdir. Okulun en önemli sorumluluğu bireyleri değer yargıları kazandırarak onları topluma hazırlamaktır. Durkheim (1961) ise herhangi bir yaşantı olmadan toplumla bir hareket etmek için gözlemlerine dayanarak değerlerin özümsendiğini savunur. Eğer kişi ahlaklı olmak istiyorsa kendi çıkarları dışında hareket etmelidir. Kültürlerarası yaptığı araştırmalarla tanınan Schwartz ise değeri, davranışların ve eylemlerin açıklanmasında sosyal bir aktör olarak görmektedir. Her insanın hayatta farklı değerlere sahip olabileceğini söyleyen Schwartz, kimi insanlar için önemli olan değerlerin bir başkası için önemli olmayacağını belirtmektedir. Değerler hayatımızda bizim için neyin önemli olduğunu ifade etmektedir. Schwartz, kültürler arasındaki farkları göz önüne alarak bireysel değerleri 10 grupta incelemiştir. Bunlar: Güç, başarı, hazcılık (hedonizm), özyönelim, evrensellik, iyilikseverlik, geleneksellik, uyarılma, uygunluk ve güvenliktir.Öğretmen adaylarının mesleki değerlerini incelemek amacıyla yapılan bu çalışmada Schwartz'ın kategorileri kullanılmıştır. Bu araştırmada okulöncesi ve sınıf öğretmeni adaylarının sahip olduğu mesleki değerler incelenmiştir. Veriler okulöncesi ve sınıf öğretmenliği bölümlerinde okuyan toplam 60 öğrenciden toplanmıştır. Araştırmada veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Görüşme formunun içeriği, değer verme, hoşgörülü, sevgi dolu, adaletli, alçakgönüllü, güvenilir, empatik, huzurlu, cesaretli ve kararlı olmayı içeren mesleki değerlerle ilgili örnek olay ve durumlardan oluşmaktadır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının mesleki değerlere farklı oranlarda sahip olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretmen adaylarının cesaretli olma, öğrenciye değer verme, öğrencilere karşı sevgi dolu, hoşgörülü, adaletli olmaları gibi mesleki değerleri yüksektir. Buna karşın öğretmen adayları empatik olma yönünde herhangi olumlu bir görüş bildirmemişlerdir. Öğretmen adaylarının sahip olduğu en yüksek değerler ile Schwartz (1992, 1994)’ın bireysel değerlerine göre eşleşenler evrensellik, uyarılma ve iyilikseverliktir.Keywords : Mesleki Değerler, Öğretmen Adayları, Değerler Sistemi