- Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi
- Issue: 44
- ORHAN PAMUK KURGUSALINDA CİNSİYET: KADIN, ERKEK, ÇOCUK KARAKTERLERİN KURGUDAKİ KULLANIM ORANI
ORHAN PAMUK KURGUSALINDA CİNSİYET: KADIN, ERKEK, ÇOCUK KARAKTERLERİN KURGUDAKİ KULLANIM ORANI
Authors : Sibel Yanaray, Yakup Çelik
Pages : 145-159
Doi:10.17498/kdeniz.598287
View : 9 | Download : 5
Publication Date : 2019-12-15
Article Type : Other
Abstract :Edebî metinlerin temel yapısını yer, kişi, zaman, olay oluşturur. Bazı kurgularda bu unsurların birkaçı bazı kurgularda ise hepsi belirleyici biçimde kullanılır. Karakterler kurgunun ilerlemesinde ağırlıklı rol üstlenir. Okuyucu, karakterler aracılığıyla metinde kendinden bir parça yakalar. Hayallerini, hayal kırıklıklarını, beklentilerini, iç çatışmalarını, kısaca yaşantısını, yaşamak istediklerini ya da istemediklerini görür. Başka bir deyişle kurmaca dünyada kendini görür. Görme eylemi aslında kişinin kurduğu bu empatiyle başlayacaktır. Kadın, erkek, çocuk gibi kimlikler, romanlardaki yaşananlar üzerinden okuyucunun empati kurmasını, zamanla ve karakterlerle özdeşleşme oranını artırmasını sağlar. Bu noktada romanlardaki cinsiyet kullanımını ve bunların kullanım oranını değerlendirme kararı aldık. Orhan Pamuk’un kurgusalında mesleklerle ilgili bir çalışma yaparken Orhan Pamuk’un kurguya dayalı metinlerinde karakterleri mesleklerle ilişkilendirerek değerlendirdiğini saptadık. Bunu saptarken yazarımızın kurgusal metinlerinde cinsiyetin kullanım şeklini de inceleme ihtiyacı duyduk. Çünkü onun bazı metinlerinde çocuk, hepsinde ise erkek ön plâna çıkmaktadır. Karakterlerin izlek, çatışma, duygu ve duyu aktarımındaki yansımalarında cinsiyetin belirli bir biçimde kullanıldığı gözlemlenmiştir. Karakterler içinde bulundukları toplumda mesleklerle giydirilirken cinsiyetler de belirleyici misyon yüklenmiştir. Kurgu bir dönemi anlatıyorsa ona göre kadının geride olduğu erkeğin ön plâna çıktığı gözlemlenmiştir ki bu durum kurmaca için doğal bir sonuçtur. Bazıları süreç romanıdır, buralarda kadın biraz da olsa gözlemlenebilirken, çocuk karakterlerin sayısının artışı görülür. Erkekler tüm kurgularda fazlaca kullanılmıştır. Tüm bu gözlemler sayısal veriler ile belirlenip şablonlaştırıldı. Böylece yüzdelik dilimler içinde her bir cinsiyetin de kullanım sıklığı değerlendirildi. Edebiyatın sosyolojiyle ilişkisinin meslekler üzerinden somutlandığı Orhan Pamuk kurgusalında meslek, karakter, cinsiyet ilişkisiyle kadının, erkeğin, çocuğun yeri, kullanım oranı belirtilerek bir yazarın bakış açısıyla cinsiyet kavramının kurgusal evrende işlenişi değerlendirilmiştir.Keywords : Türk edebiyatı, Orhan Pamuk, roman, senaryo, cinsiyet