- Kalemname
- Vol: 7 Issue: 14
- Ebû Hayyân el-Endelüsî’nin İrtişâfu’d-Darab Min Lisâni’l-Arab Adlı Eserinde Tevâbi Olgusu...
Ebû Hayyân el-Endelüsî’nin İrtişâfu’d-Darab Min Lisâni’l-Arab Adlı Eserinde Tevâbi Olgusu
Authors : Hüseyin DURSUN
Pages : 416-450
View : 4 | Download : 1
Publication Date : 2022-12-31
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada önemli Arap dil bilimci Ebû Hayyân el-Endelüsî’nin (ö. 745/1344) nahiv ilmine (Tevâbi) dair görüşleri "İrtişâfu’d-Darab Min Lisâni’l-Arab” adlı eseri bağlamında ele alınmıştır. Ebû Hayyân sadece Arap diline değil, Türk diline dair katkılar sunan önemli bir âlimdir. Dile dair görüşlerini sunarken kendinden önceki dilcilerin söylediklerini olduğu gibi aktarmayıp gerektiğinde kendi görüşlerini ortaya koymaktan geri durmamıştır. Onun Arap dili sentaksı yani söz dizimine dair görüşleri özgündür. Ebû Hayyân bu özgün eserinde Arap dilinin cümle yapısına dair hazf, takdim, tehir ve benzeri dil olgularını Arap dil ekollerinin görüşlerini de dikkate alarak ve bunları istişhadlarla tartışarak ortaya koymaktadır. Bu eserinde en çok Kur’an-ı Kerim, Arap şiiri ve Arap kelamıyla istiştatta bulunmaktadır. Bazı durumlarda Türkçe ve Farsça gibi dillere aşina olması nedeniyle eserinde tüm diller için geçerli olabilecek görüşler dile getirmektedir. Ayrıca o, bu eserinde dil incelemelerine daha önceki Arap dilcilerin çalışmalarından farklı olarak öncelikle morfolojiyle başlamaktadır. Daha sonra sentaks konularına değinmektedir.Keywords : Arap Dili ve Belagatı, Endülüs, Basra, Kufe, Nahiv, Masdar