İbrahim Aczî’ye Ait Bir Dönem Eleştirisi: Dünyaya Bakarak
Authors : Muhammet Akif Tiyek
Pages : 147-170
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2022-06-26
Article Type : Research
Abstract :Şairler içinde bulundukları duygu durumunu ya da aktarmak istedikleri mesajları, ortaya koydukları ürünler üzerinden yansıtmaktadırlar. Bu amaç doğrultusunda vücut bulan edebî eserler, âdeta şairlerin duygularının terennümüdür. Onların içinde bulundukları toplumun fertleri olmasından ve ortaya konulan ürünlerin ilgili toplumun ve muhitin özelliklerini taşımasından dolayı edebî eserlerin içinde bulunulan toplumdan bağımsız bir şekilde yorumlanması ve değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu bakımdan şair, ferdi olduğu topluma ilişkin çeşitli görüş, öneri, eleştiri ve tavsiyelerde bulunan kişi olarak değerlendirilebilir. Toplumun yapısı ve işleyişiyle ilgili hususları değerlendiren şairler, kişilerin ya da toplumların daha çok eksik ya da kusurlu yönleri üzerinde durmuşlardır. Onlar bu eksik ve kusura yönelik bireyleri ve kurumları eleştirmekten geri durmamış; insanları ve yöneticileri otorite, örf, ahlak başta olmak üzere çeşitli alanlarda uyarmışlardır. Halk şairlerinden İbrahim Aczî Kendi de Konya Yusuf Ağa Kütüphanesinde bulunan ve 13 varak olarak rika hattıyla sade bir dille kaleme aldığı Dünyaya Bakarak adlı eserinde toplumda gözlemlediği ahlaki yozlaşmayı gözler önüne sermiş; bireye ve topluma ilişkin hususları eleştirmiş ve toplumun bir an önce aslına, özüne dönmesi gerektiğini belirtmiştir. Bu çalışmada Aczî’nin Dünyaya Bakarak adlı eseri tanıtılacak ve eserin içerdiği eleştirel unsurlara değinilecektir. Çalışmanın sonunda ise eserin transkripsiyonlu metnine yer verilecektir.Keywords : Halk Edebiyatı, Türk İslâm Edebiyatı, Aczî, Dünyaya Bakarak, Eleştiri