Kuruluştan Tanzimât’a Osmanlıca İlmihaller
Authors : Adem YILDIRIM
Pages : 30-48
View : 4 | Download : 1
Publication Date : 2019-07-05
Article Type : Research
Abstract :Normal 0 21 false false false TR X-NONE AR-SA Bu çalışma, kuruluşundan Tanzimat’a kadar geçen süre içerisinde Osmanlı coğrafyasında te’lif edilen ilmihal kitaplarını konu edinmektedir. İslam hukuk literatüründe müstakil bir tür olarak değerlendirilen ilmihal kitapları, inanç, ibadet esasları ve ahlak esasları gibi konularda toplumun ihtiyaç duyduğu temel bilgiler vermektedir. Arapça’dan Türkçe’ye çeviri ile başlayan ilmihal geleneği tarihi süreç içerisinde çok sayıda Türkçe eserin tel’lif edilmesiyle birlikte bu konuda önemli bir boşluğu doldurmuştur. Bu çalışmada Osmanlı coğrafyasında te’lif edilen ilmihallerin müellifleri ve kitap içerikleri hakkında bilgiler verilmekte, yer yer toplumun ihtiyaçları ile ilmihallerin yazılış amaçları arasında karşılaştırmalar yapılmaktadır. Diğer taraftan çeşitlilik açısından ilmihallerin birbirinden farklılıkları örneklendirilmektedir. Anadolu Türkçesiyle yazılmış Kitab-ı Güzîde , ilmihal alanında yazılmış en eski kitap olma özelliğini taşımaktadır. İlmihallerin yazımında tek bir fakihin görüşü ile yetinilmemiştir. Örneğin, Ebu Hanife’nin fıkhî görüşleri temel alınarak yazılan Kitâb-ı Gunya ’da yer yer İmam Muhammed ve Ebu Yusuf’un, İmam Züfer ve İmam Şâfiî’nin içtihatlarına da değinilmiştir. Bazı ilmihaller yazıldığı şekliyle ilim dünyasında varlığını korumuşken diğer bazıları üzerine şerhler yazılmıştır. Birgivî’nin yazdığı Risâle-i Birgivî bu türün örnekleri arasında sayılabilir.Keywords : İslam, Fıkıh, Hukuk, İlmihal, Osmanlıca