- Türkiyat Mecmuası
- Cilt: 33 Sayı: 2
- Şehir, Saray ve Ordu: Budist Uygur Edebiyatına İlişkin Muhtelif Fragmanlar
Şehir, Saray ve Ordu: Budist Uygur Edebiyatına İlişkin Muhtelif Fragmanlar
Authors : Uğur Uzunkaya
Pages : 839-864
Doi:10.26650/iuturkiyat.1279676
View : 60 | Download : 59
Publication Date : 2023-12-29
Article Type : Research
Abstract :840 sonrasında Gansu ve Turfan bölgelerine göç eden Uygurlar burada iki yeni devlet kurmuşlardır. Dinî ve etnik çeşitliliğin hâkim olduğu bu bölgede Uygurlar ticari faaliyetlere önem vermişler ve bunun önemli bir sonucu olarak yerleşik yaşam tarzını benimsemişlerdir. Uygurların bu yaşantısına ilişkin dilsel verilere özellikle din dışı Eski Uygurca metinlerde rastlanılmaktadır. Din dışı Eski Uygurca metinlerde Uygurların yerleşik yaşam tarzına işaret eden mimari yapılara, iç ve dış yapısal unsurlara, yapı malzemelerine, taşıyıcı sistemlere, kamusal mekânlara, tarımsal alanlara ve sulama yapılarına ilişkin geniş bir söz varlığı mevcuttur. Bunun yanında Budist konulu Eski Uygurca dinî metinlerde de kimi zaman Budist hac merkezlerinden, önemli şehirlerden, dinî yapılardan ve daha mistik olarak tanrısal saraylardan bahsedilir. Bu yazı da temelde şehir, saray ve ordu gibi konulara değinen ve şimdiye kadar neşredilmemiş Budizm ile ilişkili yedi Eski Uygurca fragmanın neşri hakkındadır. Bu çalışmadaki fragmanlar Berlin Turfan Koleksiyonu’nda bugün şu arşiv numaralarıyla saklanmaktadır: U 2077 (o. F.), U 2301 (T I D), U 2316 (T I D 505; T I D), U 5465 (T I D 622), U 2418 (T II 530), U 2332 (T I D 526; T I D) ve U 4868 (T I D 643; T I D). Bu yazı söz edilen fragmanların yazı çevirimini, harf çevirisini, aktarımını, açıklamalarını ve sözlük / dizinini içermektedir.Keywords : Budizm, Eski Uygurca, Budist Edebiyat, Fragman, Neşir