- Türkiyat Mecmuası
- Cilt: 33 Sayı: 2
- Sultan II. Selim’in Kızları İsmihan Sultan, Gevherhan Sultan ve Şah Sultan’a Verilen Çeyizler...
Sultan II. Selim’in Kızları İsmihan Sultan, Gevherhan Sultan ve Şah Sultan’a Verilen Çeyizler
Authors : Semiha Nurdan
Pages : 721-736
Doi:10.26650/iuturkiyat.1274635
View : 64 | Download : 65
Publication Date : 2023-12-29
Article Type : Research
Abstract :Evlilik, hediye-çeyiz toplumların kültürünü yakından tanımamızı sağlayan yaşayan bir gelenektir. Tarih boyunca dünya toplumlarının hemen hemen hepsinde görülen çeyiz geleneği evlenecek olan genç kızların aileleri tarafından hazırlanan ve evlilik sonrası kullanılacak eşyaların tamamını kapsayan bir gelenektir. Çeyiz, genellikle yatak takımları, mutfak eşyaları, ev tekstili ürünleri, cam eşyaları, diğer ev eşyaları ve bazen de bir toprak parçası olarak verilebilir. Geline veya damada verilen çeyiz, hediye kabilinde değerlendirilebilir. Hediyeleşme toplumdan topluma ve kültürden kültüre farklılık göstermiş olsa da özünde hediyeleşmek her kültürde özel bir yere sahiptir. Hediyeler kimi zaman diplomatik iletişim kurmak için bir vesile olurken kimi zaman da bir gelin ve damada verilen çeyiz olarak karşımıza çıkmaktadır. Hediye sosyal iletişimin, sosyalleşmenin ve yardımlaşmanın bir parçası olmuştur. Dolayısıyla hediye ve çeyiz konusuyla ilgili bir çalışma yapabilmek için ekonomik, sosyal ve kültürel yapıları bilmek gerekmektedir. Hediyeler aynı zamanda tören ve kutlamaların da vazgeçilmez bir parçasıdır. Bu makalede farklı toplumlardaki evlilikler sırasında verilen hediyelere (çeyizlere) kısaca değinildikten sonra Sultan II. Selim’in kızlarına ve damatlarına verdiği hediyeler (çeyizler) ele alınacaktır. Topkapı Sarayı Koleksiyonu içerisinde yer alan müfredat defterine göre Sultan II. Selim’in kızları olan Sokullu Mehmed Paşa zevcesi İsmihan Hanım Sultan, Piyale Paşa zevcesi Gevherhan Hanım Sultan ve Hüseyin Paşa zevcesi Şah Sultan’a hazırlatılan çeyizler, müfredat ve hesap defterlerinde yer alan, bilgiler ışığında kalem kalem yazılan, çeyizin cinsi, miktarı ve kıymeti hakkında bilgi verilecektir.Keywords : Osmanlılar, Sultan II. Selim, İsmihan Sultan, Gevherhan Sultan, Şah Sultan, Çeyiz