- Türkiyat Mecmuası
- Vol: 32 Issue: 1
- Orıs Tilinen Qazaq Tiline Awdarma Barısında Jiberilgen Qatelerdi Sintaksistik Turğıdan Taldaw
Orıs Tilinen Qazaq Tiline Awdarma Barısında Jiberilgen Qatelerdi Sintaksistik Turğıdan Taldaw
Authors : Bagdagul Mussa
Pages : 19-32
Doi:10.26650/iuturkiyat.997370
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2022-06-30
Article Type : Research
Abstract :Burın orıs tilinde jürgiziletin is-qağazdardıŋ ana tilinde jürgizile bastawı, elimizde jäne şet elderde öndiriletin önimderdiŋ oramasında orıs jäne basqa tildermen qosa qazaq tiliniŋ de orın aluwı; jarnamalardıŋ qazaq tilindegi balamalarınıŋ berilüwi, ärine, quwanarlıq jayt. Alayda kez-kelgen qujat, önim sırtındağı jazuwlar men jarnamalar eŋ äweli orıs tilinde jariyalanıp, sonan soŋ qazaq tiline awdarılatın bolğandıqtan, qazaq tiliniŋ bedeline nuqsan keltiretindey şiykilikter men olqılıqtardıŋ kezdesetinin joqqa şığaruwğa bolmas. Orıs tilinen qazaq tiline awdarma barısında jiberiletin qanday da qatege bolmasın bey-jay qarawğa bolmaydı. Öytkeni, mäsele – memlekettik tildiŋ abıroyı. Awdarma barısında basılım nemese ärip terüwge baylanıstı jiberiletin fonetikalıq jäne leksikalıq qatelerdiŋ ornın toltıruw äbden mümkin bolsa da tipti osınday qarapayım qatelerge jol berilmewi kerek. Al onıŋ qasında tildiŋ eŋ negizgi qurılımdıq böligi bolıp tabılatın sintaksiske baylanıstı qatelerdi müldem boldırmaw kerek. Öytkeni, tildiŋ sintaksistik qurılımında jiberilgen kez-kelgen qate tildiŋ bükil bitim-bolmısına jäne tabiğatına keri äser etpek. Sintaksistik qateler öz kezeginde söylemniŋ durıs tüsinilmewine keyde tipti qate tüsinilüwine äkelip soğatın bolğandıqtan aytılmaq bolğan oydıŋ durıs jetkizilmewiniŋ bastı sebebi bolıp tabıladı.Bul maqalada qujattarda kezdesetin, önim oramalarındağı jazuwlar men jarnamalardıŋ qazaqşa nusqasındağı sintaksistik qatelerge nazar awdarılıp, olar mısaldar arqılı taldanbaq jäne şeşim joldarı körsetilmek. Maqalağa önim oramalarındağı jäne keybir qujattardağı mısaldar negiz bolıp alındı.Keywords : Qazaq Tili, Awdarma, Sintaksistik Qateler, Jarnama Mätinderi, Oramadağı Jazuwlar