- Türkiyat Mecmuası
- Vol: 30 Issue: 2
- Recaizade Mahmut Ekrem’in Sadullah Paşa’ya Yazdığı Mektuplar ve Edebiyat Tarihi Açısından Bir Değerl...
Recaizade Mahmut Ekrem’in Sadullah Paşa’ya Yazdığı Mektuplar ve Edebiyat Tarihi Açısından Bir Değerlendirme
Authors : Şerif Eskin
Pages : 505-530
View : 8 | Download : 4
Publication Date : 2020-12-27
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada, Recaizade Mahmut Ekrem’in Sadullah Paşa’ya yazdığı ve bugüne dek kaynaklarda yer almayan kimi mektuplar yayımlanıp edebiyat tarihi açısından değerlendirilecektir. Genel olarak bakıldığında, mektupların muhtevalarının kişisel konulardan ibaret olmadığı, yazışmalarda edebî modernleşme hakkında bir müzakerenin yürütüldüğü, edebiyat tarihinin başlıca tartışma konuları üzerine mülâhazalarda bulunulduğu görülecektir. Bu bakımdan incelenecek mektuplar belgesel değere sahiptir. Sadullah Paşa’nın yayımlanmamış şiirleri, yazıları ve çevirileri kaybolduğu için onun edebî kimliği ve etki alanı hakkındaki bilgiler sınırlı düzeyde kalmıştı. Dolayısıyla bu mektuplardaki veriler onun günümüze yansıyan portresini bir parça daha aydınlatacaktır. Ayrıca başka önemli yazarlar üzerinde etkili olduğu bilinen Sadullah Paşa’nın Recaizade Mahmut Ekrem ile olan diyalogu ve etkileşimi de bu mektuplar sayesinde tespit edilip değerlendirilmiş olacaktır. Recaizade Mahmut Ekrem’in kitaplarına girmemiş bir şiiri de söz konusu mektuplar vesilesiyle ortaya çıkarılmıştır. İki isim arasındaki fikir alışverişinde Recaizade, edebiyatta modernleşmenin önündeki en önemli engelleri; Osmanlı kültür dünyasında edebî eleştirinin yokluğu, şiir dilinin nesir dilindeki gelişmelerden geri kalması, aruz vezninin Türkçenin doğasına aykırı olması, kadim Osmanlı edebiyatı üzerine yeterince araştırma yapılmaması olarak sıralar. Sadullah Paşa ise Türk boylarının medeniyet yoluna girdikten sonra Arap ve Acem şairleri taklit ederek Türk edebiyatını geliştirdiklerini ancak bunu yaparken Türk şiirinin "hâssa-i kavmiyyesini” muhafaza edemediklerini ileri sürer.Keywords : Sadullah Paşa, Recaizade Mahmut Ekrem, şiir, eleştiri, edebiyatta modernleşme