- Türkiyat Mecmuası
- Vol: 21 Issue: 2
- OSMANLI-TÜRK ROMANINDAN ÇAĞDAŞ TÜRK ROMANINA KADINLIK: DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM
OSMANLI-TÜRK ROMANINDAN ÇAĞDAŞ TÜRK ROMANINA KADINLIK: DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM
Authors : Çimen Günay-erkol, Çimen Günay-erkol
Pages : 147-175
Doi:10.18345/tm.29645
View : 9 | Download : 5
Publication Date : 2011-12-19
Article Type : Other
Abstract :Türk edebiyatında kadınlık, modernleşmeye ilişkin kaygıların ve beklentilerin ortaya döküldüğü bir öz sorgulamanın en önemli bileşenidir. Gerek kadınlık gerekse kadın özgürlüğü üzerine söylenenler ülkedeki sosyopolitik karmaşalardan yalıtılmış bir polemik konusu olarak karşımıza çıkmaz; her iki mesele de dönemin egemen ideolojileri tarafından biçimlendirilir ve politikanın farklı sorunlarıyla yoğrulur. Bu konuların ele alınışında erkek yazarların edebiyat dünyasındaki egemenliği nedeniyle fallosentrik (erkek merkezli) bir dil belirginleşir. Zamanla kadınlığa ilişkin motifler değişse de, fallosentrik dilin kurulmasına temel oluşturan süreçlerdeki devamlılık metinler arasında incelenmesi gereken bir süreklilik yaratmaktadır. Bu yazının amacı, Osmanlı-Türk romanının kanonik (yetkin kabul edilen) metinlerinden hareketle Çağdaş Türk Edebiyatı’ndan örneklere doğru ilerleyerek sözü edilen fallosentrik dile yakından bakmak ve yazarların kadınlık kavramına ve kadın özgürlüğü meselesine yaklaşımlarını ele almaktır. Bu amaçla, alafrangalık eleştirisinin belirgin olduğu Tanzimat romanlarından Felatun Bey ile Rakım Efendi (1875), İntibah (1876) ile alafrangalığın bir ölçüde toplum tarafından kabul gördüğü dönemlere ait olan Araba Sevdası (1896) ve Aşk-ı Memnu’nun (1900) ardından Osmanlı İmparatorluğu’nu Cumhuriyet Türkiyesine bağlayan süreçte yayımlanan Seviyye Talip (1910) ve Kiralık Konak (1922) ile çağdaş Türk Edebiyatı’nın önemli yapıtlarından Fatih-Harbiye (1931), Huzur (1949), Tutunamayanlar (1972), Ölmeye Yatmak (1975) gibi romanlar da ele alınacaktırKeywords : Roman, kadın, modernleşme, Tanzimat edebiyatı, Osmanlı, Cumhuriyet edebiyatı