Fâtımî Bir Entelektüelin Gözünden Hint Okyanusu
Authors : Rumeysa PEKER
Pages : 281-297
Doi:10.26650/jos.1331200
View : 38 | Download : 33
Publication Date : 2023-10-24
Article Type : Research
Abstract :Meraklar Kitabı, XI. yüzyılın Fâtımî Kahiresi’nde, anonim bir müellif tarafından telif edilmiş bir kaynak eserdir. Çalışma, göksel dünyayı ve yerküreyi inceleyen iki kitaptan oluşur. Yerküreye odaklanan ikinci kitap özgün bir coğrafî kaynak niteliğinde olup dönemin siyasî, toplumsal, ekonomik, dini bakış açısını yansıtan tarihsel bir bağlama sahiptir. Eserde Hint Okyanusu, Akdeniz, Hazar Denizi; Nil, Dicle, Fırat, Ceyhun, İndus, Ganj nehirleri ve yeryüzündeki önemli göllere dair pek çok renkli harita ve diyagram yer alır. Bu çizimlerin özgün yapısı ve kitaptaki metinsel içerik, XI. yüzyılda Fâtımîlerin dünyayı nasıl algıladığını ve diğer devletlere karşı nasıl strateji geliştirdiğini yansıtır niteliktedir. Eserin yazıldığı dönemde Fâtımîlerin Akdeniz havzasında dikkate değer politikalar geliştirdiği, bu bölgede Bizans gibi büyük bir imparatorluğa karşı üstünlük mücadelesine girdiği bilinmekle birlikte; bu devletin Hint Okyanusu hakkındaki faaliyetlerine dair malumat oldukça kısıtlıdır. Fâtımîlerin Uzak Doğu’ya açılma emelleri ve bu amaçla giriştikleri pek çok mücadele göz önünde bulundurulduğunda, Hint Okyanusu’nun da hilâfet için önem arz ettiği görülecektir. Bu çalışmada Fâtımî bir entelektüelin gözünden Meraklar Kitabı’nda Hint Okyanusu’nun nasıl tasvir edildiği incelenecektir. Bu sayede Şiîlerin, mezkûr su coğrafyasını doğuya açılmak için bir kapı ve diğer dünyalara ulaştıran bir mucizeler diyarı olarak gördüğü ifade edilecektir.Keywords : Fâtımîler, Meraklar Kitabı, Hint Okyanusu, Doğu’ya açılma politikaları