Çok Sesli Bir Yazar: Muhammed el-Bekrî, Hayatı, Eserleri ve Şahsiyeti
Authors : Muhammed Tevfîk el-Bekrî, Mısır, Hidiv Abbas, Beytü’s- Sıddîk, Sahârîcu’l-lu’lu’
Pages : 185-212
Doi:10.26650/jos.1246755
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2023-04-28
Article Type : Research Article
Abstract :Nesebi Hz. Ebû Bekir\'e, diğer bir kanaldan da Hz. Peygamber’e kadar dayanan Mısırlı din adamı, edip, eleştirmen ve düşünür Muhammed Tevfîk el-Bekrî, Mısır’da 1966 ve 2013 yıllarında yayımlanan iki kitapta ayrıntılı olarak ele alınmış; ülkemizde ise bir ansiklopedi maddesi dışında hakkında kayda değer bir araştırmaya rastlanmamıştır. Araştırmalarımız esnasında kendisiyle ilgili olarak kaleme alınan 2013 tarihli kitabın 1966 tarihli çalışmadan daha tafsilatlı ve daha ilmî olduğu görülmüştür. el-Bekrî, mensubu olduğu ailenin maddi imkânları dolayısıyla sağlam bir eğitim görmüş ve bu eğitim sayesinde çok genç yaşta el-Ezher’den icazet alarak dini alanda yetkinlik kazanmıştır. Diğer taraftan Mısır\'da önemli kabul edilen bazı şeyhlik makamlarına, nakîbü\'l-eşraflığa, Mısır Hükümetine bağlı bazı kurullara atanması, İngiliz başkonsolosu Lord Cromer ve bazı Mısırlı siyasi şahsiyetlerle olan yakın ilişkisi, kişiliğinin öne çıkmasına zemin hazırlamıştır. el-Bekrî’nin, Sultan II. Abdülhamit’ten birinci derecede Nişân-ı Osmânî ve Anadolu Payesi alması 1892 senesinde yapmış olduğu İstanbul ziyaretinin önemli bir ziyaret olduğunu göstermektedir. İfade edildiği gibi Sultan II. Abdülhamid’e olan yakınlığı, bir dönem Mısır’ın siyasi hayatına olan etkisi, Osmanlı Türkçesine aktarılmış ancak pek bilinmeyen el-Müstakbel li’l-İslâm adlı eseri, en önemlisi de edebî alanda ve özellikle klasik Arap edebiyatında kabul gören kişiliği göz önüne alındığında tanıtılması elzem bir şahsiyet olduğunda hiç şüphe yoktur. Bu makalede ülkemizde pek tanınmayan ve 62 yıllık bir ömür sürmüş olan el-Bekrî’nin yaklaşık 20 senesi acılarla geçen; ancak önemli eserlerle dolu olan hayatı, eserleri ve ilmî şahsiyeti gerekli kaynaklar taranıp değerlendirilerek anlatılmaya çalışılmıştır.Keywords : Muhammed Tevfîk el-Bekrî, Mısır, Hidiv Abbas, Beytü’s- Sıddîk, Sahârîcu’l-lu’lu’