- Şarkiyat Mecmuası
- Issue: 42
- Rıza Şah Dönemi İle Muhammed Rıza Şah’ın İlk Dört Yıllık Yönetimi Dönemlerindeki Azerbaycan Basınını...
Rıza Şah Dönemi İle Muhammed Rıza Şah’ın İlk Dört Yıllık Yönetimi Dönemlerindeki Azerbaycan Basınının İçerik Bakımından Mukayesesi (1925-1945)
Authors : Azerbaycan, Gazete, Rıza Şah, Sovyetler Birliği, Muhammed Rıza Şah
Pages : 515-529
Doi:10.26650/jos.1233921
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2023-04-28
Article Type : Research Article
Abstract :Rıza Şah döneminde Azerbaycan’da yayımlanan gazetelerin niteliği, önceki dönemlere nazaran köklü bir değişime sahip olmuştur. O dönem neşriyatının sayfaları; Rıza Şah’ı övmeye, İran ve Azerbaycan’a yönelik çeşitli dâhili haberlere ve ilanlara ayrılmaktaydı. Ülkenin mevcut durumuna ve Pehlevi yönetiminin üst düzey yetkililerine yönelik herhangi bir eleştiriye yer verilmiyordu. Gazetelerin ömrü kısaydı ve gazeteler, insan hakları ve özgürlükleri vb. konular hakkında siyasi ve içtimai makalelerden yoksundu. Ancak 1941-1945 yılları arasında yayımlanan gazeteler, Rıza Şah ve oğlunun idaresi dönemindeki İran ve Azerbaycan’ın karışık durumu hakkında eleştirilere özgürce yer vermekteydiler. Bunun yanı sıra neşriyattaki Türkçe yazınların basımı ve de nitelik-nicelik olarak artışı, gazetelerin topluma hâkim olan polis devlet atmosferinden kurtulduklarının göstergesiydi. Birinci dönemdeki (1925-1940) hâkim durumun en önemli nedeni, siyasi mutlak güç, bunaltıcı hâkimiyet ve ifade özgürlüğünden yoksunluktu. Ancak ikinci dönemde (1941-1945) egemen olan siyasi serbestlik ortamı, Sovyet eğilimine sahip parti ve yapıların faaliyetlerinin kuvvet kazanmasına yol açtı. Bunun sonucunda söz konusu akımlara uyum sağlayarak gazete yayımları gerçekleşti.Keywords : Azerbaycan, Gazete, Rıza Şah, Sovyetler Birliği, Muhammed Rıza Şah