- Şarkiyat Mecmuası
- Issue: 41
- Bizans İmparatorluğu ve İslâm Hilâfeti Arasında Paylaşılamayan Ada: Kıbrıs (28-353/648-965)...
Bizans İmparatorluğu ve İslâm Hilâfeti Arasında Paylaşılamayan Ada: Kıbrıs (28-353/648-965)
Authors : Murat ÖZTÜRK
Pages : 267-304
Doi:10.26650/jos.1164172
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2022-10-28
Article Type : Research
Abstract :Hulefâ-yi Râşidîn (11-40/632-661) devrinde denizcilik faâliyetlerine çok sıcak bakılmamasına rağmen Suriye (Şâm) Vâlisi Muâviye b. Ebû Süfyân’ın (ö. 60/680) denizlerden gelebilecek tehlikelere yönelik endişeleri, 25 (645) yılında Bizans İmparatorluğu tarafından İskenderiye’ye yapılan çıkarmayla her Müslümanın hissedebildiği bir gerçeğe dönüştü. İslâm ordusunun denizlerde cihad faâliyetlerini yürütebilmeleri için daha önceden bulunduğu sefer talepleri müteaddid defa reddedilmesine rağmen ortaya çıkan yeni durumu iyi bir şekilde değerlendiren Muâviye, Hz. Osmân’dan (23-35/644-656) Kıbrıs’a harekât düzenlemek için müsâade istedi. Halifenin belirlediği şartlara uyması kaydıyla sefere çıkma iznini alan Muâviye, kendi kumandanlığında 28 (648-649) senesinde Kıbrıs’a 1.700 gemiden müteşekkil bir filoyla çıkarma düzenleyerek büyük bir galibiyet ve ganîmet elde etti. Bununla birlikte yapılan antlaşma şartlarına uyulmaması üzerine Kıbrıs Adası’na 33 (653-654) yılında 500 gemi ile ikinci bir sefer daha yapıldı ve bu harekâtın nihâyetinde adaya 12.000 kişiden müteşekkil askerî birlik yerleştirildi. Müslüman Arapların mezkûr yıllarda kazandığı iki zafer ile Akdeniz’de yeni bir devir başlamış ve 353 (965) senesinde Bizans İmparatorluğu’nun adayı ele geçirdiği zamana kadar Kıbrıs’ta ortak idâre (condominium) tesis edilmiştir. Bu çalışmada Hz. Osmân, Emevî (41-132/661- 750) ve Abbâsî Hilâfeti (132-656/750-1258) dönemlerinde gerçekleşen Kıbrıs çıkarmaları için yapılan hazırlıklar, düzenlenen seferler neticesinde vuku bulan hâdiseler, 353’e (965) kadar Bizans ile müşterek bir sûrette yürütülen adadaki ikili idâre yanında iki tarafın Kıbrıs Adası’na yönelik hâkimiyet mücâdelesi İslâm ve Hıristiyan kaynaklarının verdiği bilgiler ışığında kronolojik bir şekilde ele alınarak değerlendirilecektir.Keywords : Kıbrıs Adası, Çıkarmalar, Hz. Osmân, Emevîler, Abbâsîler, Bizans İmparatorluğu, Müşterek İdâre