موتیف«تُرک» در اشعار مولانا
Authors : Davoud SPARHAM
Pages : 61-83
Doi:10.26650/jos.1161869
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2022-10-28
Article Type : Research
Abstract :Mevlânâ, inanç, duygu ve düşüncelerini etkili ifade etmek için diğer şairler gibi çeşitli semboller kullanır. Mevlânâ’nın Türk topraklarında bulunması ve mahbubunun (Şems-i Tebrizî) Türk olması nedeniyle çok ilgili olduğu motiflerden birisi "Türk” kelimesi ve edebi sembolüdür. Mevlânâ’nın eserleri dikkatli bir şekilde incelenerek bu motif ve tabirin edebi kullanım alanı (sembol ve sembol içermeyen) ile şairin "Türk” aracılığıyla sunduğu yorum ve imgeler detaylandırılmıştır. Mevlânâ’nın şiirlerinde "Türk’ün en önemli edebi kullanımı Türkler ile Hindular, Tacikler, Ermeniler, Romalılar, Bulgarlar, Araplar, Kürtler ve Zanzibarlar arasında sanatsal ve manevi/anlamsal karşıtlıklar kurmaktır. Ayrıca sevgili, güzellik, işve, sağlamlık, keskinlik, yağma ve firar… gibi sembolik özellikteki kelimelerin yanında ay ve güneş gibi istiareler Türk motifiyle ifade edilir. Mevlânâ’nın dilindeki Türk halklarının çeşitliliği de dikkat edilen bir husustur. Mevlânâ Hatâyî Türkleri, Türkistan Türkleri, Tarâzî Türkleri,Türkmenistan Türkleri ve Tebriz Türklerinden bahseder. Ayrıca Mevlânâ vahdet-i vücûd/fizikötesi’nin bir arifidir. Bu nedenle tek görüşlü yaklaşımında milletlerin ve dillerin çeşitliliğinden yararlanarak sufi çoğulluğundaki birliğin en güzel ve görkemli manevi/anlamlı ifadesine dikkat çeker.Keywords : Mevlânâ, Türk, motif, istiare, sembol