- Şarkiyat Mecmuası
- Issue: 37
- Okçuzâde ve en-Nazmu’l-Mübîn fi’l-âyâti’l-erba‘în Adlı Türkçe Kırk Ayet Tefsiri
Okçuzâde ve en-Nazmu’l-Mübîn fi’l-âyâti’l-erba‘în Adlı Türkçe Kırk Ayet Tefsiri
Authors : Uğur Boran
Pages : 65-108
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2020-12-21
Article Type : Research
Abstract :Türkçe Kur’ân tercüme ve tefsirleri meselesi farklı uzmanlık alanlarından araştırmacılarca bugüne kadar çeşitli yönleriyle ele alınmışsa da tarihî malzemenin tamamı henüz ilmî incelemelerle ortaya çıkarılmamış olduğundan yeterli ve beklenen ölçüde kapsamlı bir yaklaşımda bulunabilmek için bir müddet daha beklemek gerekecektir. XVI. asrın son çeyreğinde dünyaya gelen ve XVII. asrın ilk yarısında vefat eden Okçuzâde Mehmed Şâhî münşîlik başta olmak üzere Osmanlı Devleti’nin çeşitli bürokratik kademelerinde vazife almış birisidir. İnşâ kudreti klasik ve modern kaynaklarda övgü dolu ifadelerle anılan Okçuzâde ilmî cephesinin meyvesi olarak kırk ayet türünde, aslında klasik edebiyatımızda örneklerine çok rastlanmayan bir eser telif etmiştir. Tam adı en-Nazmu’l-Mübîn fi’l-âyâti’l-erba‘în olan bu eser üzerine yaptığımız doktora teziyle bugüne kadar bu metne dair verilen ve genel olarak birbirini tekrarlayan yarı doğru yarı hatalı bilgilerin ötesine geçilmiş oldu hem de ilk cümlede ifade edilen söz konusu eksik tarihî malzemenin bir tanesinin daha gün yüzüne çıkması sağlandı. Böylece bir yandan en-Nazmu’l-Mübîn’in mahiyeti ortaya konulurken bir taraftan da edebîirfânî tefsir türüne dahil edilebilecek olan bu manzum-mensur karışık kırk ayet tercüme ve tefsirinin Osmanlı asrı Türkçe tercüme-tefsir hareketinin neresinde durduğuna dair bir kanaatin gelişmesine de olanak sağlaması amaçlandı. en- Nazmu’l-Mübîn fi’l-âyâti’l-erba‘în edebî-irfânî bir kırk ayet tefsiridir. Okçuzâde’nin Kur’ân’dan seçip tefsir ettiği ayetler şu surelerden alınmıştır: Bakara (84-85, 185 ve 32), Hûd (17, 60 ve 116), Nisâ (171 ve 100), Kasas (83 ve 88), Şuarâ (82, 43 ve 90), Yûsuf (91, 92 ve 50), Enbiyâ (88 ve 18), Kehf (109 ve 82), Talak (1 ve 3), Zâriyât (16 ve 17), Arâf (148 ve 183), Necm (39 ve 42), Hadîd (13), Mülk (29), Âli İmrân (92), Fecr (9), Hac (27) Meryem (54), Tevbe (40), Ahzâb (53), Zuhruf (39), Yunus (30), Mâide (114) ve Şûrâ (23).Keywords : Kur'ân, tefsir, kırk ayet, Okçuzâde Mehmed Şâhî, en-Nazmu'l-Mübîn fi'l-âyâti'l-erba'în