- Şarkiyat Mecmuası
- Issue: 37
- Tanzimat Döneminde Açılan Yeni Okullarda Arapça Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarının Yöntem Açıs...
Tanzimat Döneminde Açılan Yeni Okullarda Arapça Öğretiminde Kullanılan Ders Kitaplarının Yöntem Açısından İncelenmesi
Authors : Kerim AÇIK
Pages : 1-49
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2020-12-21
Article Type : Research
Abstract :Osmanlı Devleti’nde eğitim alanında, Tanzimat dönemine gelinceye kadar üç önemli öğretim kurumu bulunmaktaydı. İlköğretim basamağı olarak sıbyan mektepleri, orta ve yüksek öğretim kurumunu oluşturan medreseler ile Devlet’in yönetim kadrolarını yetiştirmek amacıyla kurulan özel okul niteliğindeki Enderun Mektebi’dir. Bu okullarında Arapça öğretim yöntemi olarak; takrîr, ezber, kavrama, imlâ, tekrar, soru-cevap, müzâkere ve münâzara yöntemleri kullanılmaktaydı. Tanzimat Dönemi’nde başlatılan yenileşme hareketi kapsamda eğitim alanındaki en önemli hamle okullaşmadır. Teşkilatlanmaya önem verilerek birçok yeni okul açılmıştır. Bu okullarda, "Usül-i Cedid (yeni usül)” eğitimin gereği olarak, okul müfredatında yer alan derslerin belirlenen saat sayısına uygun haftalık programları yapılmış ve yeni öğretim yöntemi uygulanmıştır. Yeni Arapça ders kitapları yazılarak okullarda uygulanmaya başlanmıştır. Tanzimat Dönemi’nde Arapça sarf-nahiv kitapları hazırlarken dört metot izlenmiştir: 1- Klasik Arapça Öğretim Kitaplarını Yeniden Düzenleme Yöntemi: Medreselerde Arapça öğretiminde kullanılan klasik eserlerin öğretimini kolaylaştırmak amacıyla "yeni yönteme” uygun olarak hazırlanan kitaplardır. 2- Avrupa’da Ortaya Çıkan Dil Öğretim Yöntemlerini Arapçaya Uyarlama Yöntemi: Avrupa’da ortaya çıkan dil öğretim yöntemleri prensipleri Arapça öğretimi kitaplarına uyarlanmıştır. 3- Muhtelit (Eclectic) Yöntem: Avrupa’da ortaya çıkan yeni yöntemlerle birlikte hem klasik ders kitapları hem de Tanzimat Döneminde hazırlanmış diğer eserler incelenmiş, bilgiler harmanlanarak "muhtelit” usulde kitaplar hazırlanmıştır. 4- Tanzimat Dönemi Dilcileri Tarafından Geliştirilen Yeni Yöntemler: Türk dilcilerinin kendilerine has Arapça öğretimine dair tecrübe ve düşüncelerinin bir sonucu olarak "Arap Dilini kolay öğretme” prensibini ön planda tutarak hazırladıkları özgün eserlerdir. Tanzimat Dönemi’nde Arapça eğitimde yeni metot arayışları, alimler tarafından hazırlanan öğretim kitaplarına yansımış ve birçok kitap telif edilmiştir. Arapçanın öğretiminde özgün yöntemler geliştirilmiştir. Bu makalede; Arapça öğretmek üzere hazırlanan bazı eserler incelenerek metot bakımından analizleri yapılacaktır.Keywords : Arapça Öğretimi, Tanzimat Eğitim, Arapça Öğretim Yöntemi, Tanzimat Dönemi Arapça Ders Kitapları