- Psikoloji Çalışmaları
- Vol: 43 Issue: 1
- Ev Ortamı ve Okul Öncesi Eğitim Kurumlarındaki Çevresel Kaosun Çocukların Yönetici İşlevleri ile İli...
Ev Ortamı ve Okul Öncesi Eğitim Kurumlarındaki Çevresel Kaosun Çocukların Yönetici İşlevleri ile İlişkisinin İncelenmesi
Authors : Evdeki çevresel kaos, okul öncesi eğitim kurumundaki çevresel kaos, yönetici işlevler, okul öncesi dönem
Pages : 141-170
Doi:10.26650/SP2022-1152303
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2023-05-08
Article Type : Research Article
Abstract :Çevresel kaos yüksek seviyede gürültülü, düzensiz, kalabalık ve çocukların kendilerini güvende hissetmelerini sağlayan rutinlerin eksik olduğu mikrosistemleri tanımlamaktadır. Mevcut çalışmalar ev ortamındaki kaosun yarattığı karmaşıklığın, öngörülemezliğin ve dikkat dağıtıcı uyaranların çok olmasının bilişsel esneklik, çalışma belleği ve ketleyici kontrol bileşenlerinden oluşan yönetici işlev gelişimi ile negatif yönde ilişkili olduğuna işaret etmektedir. Ancak, okul öncesi eğitim kurumlarındaki çevresel kaosun yönetici işlev becerileri ile ilişkisi ve ev ortamındaki çevresel kaos düzeyi ile olan etkileşimi daha önce incelenmemiştir. Bu çalışmanın amacı, evdeki ve okul öncesi eğitim kurumlarındaki çevresel kaos ile çocukların yönetici işlev becerileri arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Çalışmaya 244 okul öncesi dönemdeki çocuk (%50’si kız, Ortyaş = 60.89 ± 8.39 ay) ile bu çocukların anne ve öğretmenleri katılmıştır. Anne tarafından doldurulan Aile Çevresi Kaos Ölçeği (AÇKÖ) ve öğretmen tarafından doldurulan Erken Çocukluk Programlarında Yaşam Ölçeği (EÇPYÖ) aracılığıyla sırasıyla evdeki ve okul öncesi eğitim kurumundaki kaos düzeyi ölçülmüştür. Çocukların yönetici işlev becerileri dört görevden oluşan bir batarya kullanılarak doğrudan gözlem yöntemiyle değerlendirilmiştir. Korelasyona dayalı bulgular, evdeki ve okul öncesi eğitim kurumundaki çevresel kaos ile çocukların yönetici işlev becerileri arasında istatistiksel olarak anlamlı ve negatif yönde ilişki olduğunu ortaya koymuştur. Çevresel kaosun temel ve etkileşimli ilişkilerinin incelendiği düzenleyici değişken analizi bulguları, evdeki ve okul öncesi eğitim kurumundaki çevresel kaos arasında anlamlı düzeyde bir etkileşim olduğunu göstermiştir. Bu etkileşim, evdeki kaos düzeyi yüksek olan çocuklar için okul öncesi eğitim kurumlarındaki sakin, yapılandırılmış ve öngörülebilir bir çevrenin koruyucu rolüne; öte yandan ev ve okul öncesi eğitim ortamlarının her ikisinin de yüksek düzeyde kaos içermesinin "çifte olumsuzluk” oluşturarak çocuklar için yüksek risk yaratan bir durum olduğuna işaret etmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgular, uygulamaya yönelik olarak çevresel kaos düzeyi yüksek koşullarda yaşayan çocukların yönetici işlevlerini desteklemeye yönelik müdahale programlarının nasıl geliştirilebileceğine dair tartışılmıştır.Keywords : Evdeki çevresel kaos, okul öncesi eğitim kurumundaki çevresel kaos, yönetici işlevler, okul öncesi dönem