- Psikoloji Çalışmaları
- Vol: 42 Issue: 2
- Psikoloji Öğrencilerinin Kariyer Uyum Yetenekleri: Demografik Faktörler, Kişilik ve Pozitif Psikoloj...
Psikoloji Öğrencilerinin Kariyer Uyum Yetenekleri: Demografik Faktörler, Kişilik ve Pozitif Psikolojik Sermayenin Rolü
Authors : Selma ARIKAN
Pages : 427-471
Doi:10.26650/SP2022-997542
View : 7 | Download : 1
Publication Date : 2022-09-01
Article Type : Research
Abstract :Psikoloji lisans programlarının sayısında ve mevcut programların kontenjanlarındaki artış psikoloji öğrencileri için mezuniyet sonrası kariyer fırsatları açısından rekabetin artması anlamına gelmektedir. Rekabetin arttığı koşullarda kişinin iş bulabilmesi, kariyer başarısı ve memnuniyeti gibi faktörler açısından sahip olduğu kariyer uyum yeteneği önem arz etmektedir. Bu araştırma kapsamında, İstanbul’da eğitimlerine devam eden 355 psikoloji lisans öğrencisinin katılımıyla, kariyer yapılandırma kuramının varsayımlarından yola çıkılarak oluşturulan araştırma modeli test edilmiştir. Bu model çerçevesinde katılımcıların ailelerinin sosyoekonomik statüleri ve yetiştikleri ortam ile ilişkili bazı demografik değişkenlerin, kişilik özelliklerinin ve pozitif psikolojik sermayenin kariyer uyum yeteneği üzerindeki yordayıcılığı ve bu ilişkilerde pozitif psikolojik sermayenin aracılık rolü incelenmiştir. Yapılan analizlerde demografik değişkenlerden katılımcının yaşamının çoğunu geçirdiği yerin idari büyüklüğünün kariyer uyum yeteneğini düşük ancak pozitif yönde, babanın eğitim düzeyinin de yine düşük ancak negatif yönde yordadığı gözlenmiştir. Kişilik özelliklerinden deneyime açıklığın, özdisiplinin, dışa dönüklüğün ve uyumluluğun kariyer uyum yeteneğini pozitif yönde, nevrotikliğin ise negatif yönde yordadığı; ayrıca pozitif psikolojik sermayenin beş kişilik faktörü ve kariyer uyum yeteneği arasındaki ilişkilerde aracı değişken olduğu bulunmuştur. Bütün değişkenler dikkate alındığında kariyer uyum yeteneği üzerinde açıklayıcılığı en yüksek olan değişken pozitif psikolojik sermayedir. Bu nedenle üniversite eğitimi sürecinde kariyer merkezleri tarafından öğrencilerin pozitif psikolojik kaynaklarının geliştirilmesine yönelik yatırımlar yapılması gençlerin çalışma hayatına hazırlanması açısından iyi bir strateji olabilir. Kariyer yapılandırma sürecinde demografik faktörlerin etkisini anlayabilmek için katılımcıların orta ve lise eğitimine ilişkin değişkenlerin; ailenin etkisini anlayabilmek için de ebeveynlerin kişilik özellikleri, ailenin kariyere verdiği önem ve çocuklara atfedilen değer gibi değişkenlerin yapılacak araştırmalara dâhil edilmesi önerilir. Test edilen kuramsal modele ilaveten, katılımcıların kariyer hedeflerine ilişkin betimsel veriler de incelenmiş ve katılımcıların %97.2’sinin yüksek lisans yapmayı planladığı, %54.6’sının klinik psikoloji alanında uzmanlaşmayı istediği gözlenmiştir. Lisans kontenjanlarına kıyasla yüksek lisans kontenjanlarının azlığı dikkate alındığında bu bulgu, katılımcıların önemli bir kısmının mezuniyet sonrası kariyerlerini yönetirken daha esnek davranması gerektiğini göstermektedir.Keywords : Kariyer uyum yeteneği, beş faktör kişilik modeli, demografik değişkenler, pozitif psikolojik sermaye, kariyer hedefleri