- Psikoloji Çalışmaları
- Vol: 42 Issue: 2
- Pandemide Yas: Dini ve Kültürel Ritüellerini Yerine Getiremeyen Bireylerin Deneyimleri
Pandemide Yas: Dini ve Kültürel Ritüellerini Yerine Getiremeyen Bireylerin Deneyimleri
Authors : Eylül Ceren HEKİMOĞLU, Münevver Zuhal BİLİK, Sultan Berfin UÇURUM, İrem ERTEN, Demet CAN
Pages : 319-364
Doi:10.26650/SP2021-899771
View : 7 | Download : 2
Publication Date : 2022-09-01
Article Type : Research
Abstract :COVID-19 pandemisi nedeniyle birçok kayıp yaşanmış ve artan ölüm sayıları nedeniyle pandemiyi kontrol edebilmek için çeşitli kısıtlamalar ve karantinalar ilan edilmiştir. Bu kısıtlamalar ve karantinalar nedeniyle bireyler günlük ve sosyal yaşamlarında birçok değişiklikle karşılaşırken yaşadıkları kayıp sonrasında gerçekleştirdikleri dini ve kültürel ritüelleri de yerine getirememişlerdir. Alan-yazında kişilerin yaşadıkları kaybın ardından gerçekleştirmek istedikleri dini ve kültürel ritüelleri gerçekleştirmelerinin, kişilerin yas sürecinde olumlu bir etkiye sahip olduğu ele alınmıştır. Bu bağlamda bu araştırma, COVID-19 pandemisi sürecinde Türk toplumunda COVID-19 nedeniyle kayıp yaşayan ancak kısıtlamalar nedeniyle dini ve kültürel ritüelleri yerine getiremeyen bireylerin bu süreci nasıl deneyimlediklerini araştırmaktadır. Bu amaçla bireylerin öznel deneyimlerinin anlaşılabilmesi için 45-65 yaş arasında, son bir yıl içerisinde COVID-19 nedeniyle bir yakınını kaybetmiş dört katılımcı ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve bu görüşmeler Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Analizin sonucunda beş üst tema oluşturulmuştur: Ritüellerin eksikliğinde olumsuz duygular, Yas sürecini kolaylaştırması açısından ritüellere yapılan atıflar, Kayıpla baş etme yöntemleri, Gerçekleşmeyen ritüellerin telafisi ve Yasaklara rağmen: Ritüelleri gerçekleştirebilmek. Bu temalar Lacanyen psikanalitik bakış açısı ile simgesel, imgesel ve gerçek kavramları bağlamında değerlendirilmiştir. Simgesel düzlem özne için dil, kültür ve sosyal ortam olarak tanımlanırken imgesel düzlem öznenin içsel dünyalarında gerçeği anlamlandırdıkları düzlem olarak tanımlanabilir. Bu nedenle dini ve kültürel ritüellerin toplumsal, kültürel ve sosyal işlevi de göz önünde bulundurulduğunda katılımcıların yas sürecinde kayıplarını adlandırma ve kabul etme konusunda simgesel anlamda bir eksiklik yaşadıkları ve kaybı imgesel düzlemde anlamlandırmaya çalıştıkları düşünülmüştür. Bu bağlamda katılımcıların geliştirdikleri alternatif telafi yöntemleri kültürde ve toplumsal düzende, başka bir deyişle simgeselde kendilerine yer bulma çabası olarak yorumlanmıştır.Keywords : COVID-19, kayıp, yas, ritüeller, Lacanyen Psikanalitik Yaklaşım, simgesel