- Psikoloji Çalışmaları
- Vol: 41 Issue: 1
- Gönüllü Çocuksuzluk: Çocuk Sahibi Olmama Kararının Altında Yatan Faktörler ve Karşılaşılan Tepkiler ...
Gönüllü Çocuksuzluk: Çocuk Sahibi Olmama Kararının Altında Yatan Faktörler ve Karşılaşılan Tepkiler Hakkında Bir Derleme
Authors : Ezgi SAKMAN
Pages : 83-109
Doi:10.26650/SP2020-0105
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2021-02-08
Article Type : Other
Abstract :Çocuk sahibi olmak her ne kadar uzun süreli romantik ilişkilerin (örn., evlilik) en önemli işlevlerinden biri olarak görülse ve evli çiftler arasında yaygın bir norm olsa da, son yıllarda hem dünyada hem de Türkiye’de doğum oranları giderek azalmaktadır. Çocuğu olmayan bazı kişiler, kısırlık gibi kontrolleri dışındaki durumsal nedenlerden değil, kendi iradeleri ile çocuksuz kalmaya karar vermektedir. Dünyada yaygınlığı giderek artan bu gönüllü çocuksuzluk kararı, bireyler için pek çok önemli psikolojik sonuç doğurmanın yanı sıra, toplumlar için de çok sayıda sosyolojik ve demografik etkiyi bünyesinde barındırmaktadır. Gönüllü çocuksuzluğun hem birey hem de toplum için giderek artan öneminden yola çıkılarak, bu derlemeyle bilinçli olarak çocuk sahibi olmama kararının sebeplerini ve sonuçlarını inceleyen çalışmaların sistematik bir biçimde taranarak Türkçe alan yazına kazandırılması amaçlanmıştır. Öncelikle, gönüllü çocuksuzluğu yordayan bireysel ve toplumsal faktörler ile bireylerin bu kararı almalarında rol oynayan etmenler ve karar süreçleri incelenmiş; daha sonra çocuksuz kalmaya karar veren bireylerin karşılaştıkları olumsuz kalıpyargıları ve bunlarla baş etme stratejilerini inceleyen çalışmalar taranmıştır. Derlenen çalışmaların sonuçları, her ne kadar bilinçli olarak çocuk sahibi olmamaya karar veren kişiler demografik olarak birbirlerine belli ölçüde benzese de, bu bireylerin bu kararı alma gerekçelerinin, mekanizmalarının ve kararları ile yaşama süreçlerinin hayli çeşitli olduğunu göstermektedir. Bunların yanı sıra gönüllü çocuksuzların, pek çok olumsuz kalıpyargıyla ve sosyal baskıyla karşılaşsalar da, yaşam doyumu ve psikolojik sağlık bakımından ebeveyn olan bireylere göre bir farklılık bildirmedikleri görülmektedir. Ayrıca yaygın kanının aksine, çocuksuz bireyler kararlarından pişman olmamaktadır. Son olarak, alan yazında gönüllü çocuksuzluk olgusunu inceleyecek ileriki çalışmaların yoğunlaşabileceği alanlar tartışılmış ve dikkate alınması gereken yöntemsel hususların altı çizilmiştirKeywords : Gönüllü çocuksuzluk, çocuksuz kalma kararının sebepleri, gönüllü çocuksuzluğun sonuçları, çocuksuzluğa karşı olumsuz kalıpyargılar, üreme özgürlüğü