- Psikoloji Çalışmaları
- Vol: 40 Issue: 1
- Üniversite Öğrencilerinde Karanlık Üçlü: HEXACO Kişilik Özelliklerinin Yordayıcı Rolü
Üniversite Öğrencilerinde Karanlık Üçlü: HEXACO Kişilik Özelliklerinin Yordayıcı Rolü
Authors : Ezgi CÖMERT, Cem Ali GİZİR
Pages : 127-159
Doi:10.26650/SP2019-0031
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2020-03-27
Article Type : Research
Abstract :Alan yazında karşıt kutuplarda yer aldığı öne sürülen Karanlık Üçlü kişilik özellikleri ile HEXACO kişilik özellikleri arasındaki ilişkilerin ele alınmasının önemi sıklıkla vurgulanmaktadır. Diğer yandan, Karanlık Üçlü kişilik özelliklerinin HEXACO kişilik modeli çerçevesinde ve Türkiye’deki üniversite öğrencileri odağında henüz yeterince incelenmediği gözlemlenmektedir. Bu bakış açısıyla ele alınan bu çalışmada HEXACO kişilik özelliklerinin (deneyime açıklık, dışadönüklük, uyumluluk, duyarlılık, sorumluluk ve dürüstlük-alçakgönüllülük), Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin Karanlık Üçlü (Makyavelizm, narsisizm ve psikopati) düzeylerini ne derece yordadıklarının incelenmesi amaçlanmaktadır. Araştırmanın örneklemini, 2017-2018 eğitim öğretim yılında bir vakıf üniversitesinin çeşitli fakültelerinde öğrenimini sürdüren 388 (250 kadın, 138 erkek) lisans düzeyindeki öğrenciler oluşturmaktadır. Bu araştırmada Kişisel Bilgi Formunun yanısıra, Karanlık Üçlü Kişilik Ölçeği ve HEXACO Kişilik Ölçeği olarak adlandırılan toplam iki ölçüm aracı kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analiz edilmesi amacıyla basit korelasyon ve çoklu regresyon analizi yöntemleri kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre dürüstlük-alçakgönüllülük, deneyime açıklık, duyarlılık ve uyumluluk değişkenlerinin Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin Makyavelizm ve psikopati eğilimlerini anlamlı düzeyde yordadıkları belirlenmiştir. Diğer yandan, Türkiye’deki üniversite öğrencilerinin narsisizm eğilimlerini yordayan değişkenlerin ise sırasıyla dışadönüklülük, dürüstlük-alçakgönüllülük, sorumluluk ve deneyime açıklık olduğu görülmüştür. Bulgular diğer bir açıdan incelendiğinde, dürüstlük-alçakgönüllülük ve deneyime açıklık HEXACO kişilik özellikleri, Karanlık Üçlüyü oluşturan Makyavelizm, narsisizm ve psikopati eğilimlerinin üçünü de açıklayan ortak faktörler olarak belirlenmiştir. Bununla birlikte, duyarlık ve uyumluluk kişilik özellikleri ise üniversite öğrencilerinin sadece Makyavelizm ve psikopati eğilimlerini negatif yönde yordayan faktörlerdir. Diğer yandan, dışadönüklük ve sorumluluk kişilik özellikleri ise sadece narsisizm eğilimini pozitif yönde belirleyen faktörler olarak dikkat çekmektedir. Elde edilen bulgular, alan yazın temelinde tartışılmış ve ardından alandaki çeşitli uygulamalara ve gelecek çalışmalara yönelik öneriler sunulmuştur.Keywords : Karanlık üçlü, HEXACO kişilik özellikleri, Makyavelizm, narsisizm, psikopati, üniversite öğrencileri