- Psikoloji Çalışmaları
- Vol: 39 Issue: 1
- Remember/Know and Modality Effects in a Forced-Choice Test of False Memory
Remember/Know and Modality Effects in a Forced-Choice Test of False Memory
Authors : Gökhan ŞAHİN, Hasan Gürkan TEKMAN
Pages : 179-193
Doi:10.26650/SP2019-0016
View : 9 | Download : 2
Publication Date : 2019-06-28
Article Type : Research
Abstract :Araştırmanın temel amacı Deese-Roediger-McDermott (DRM) yöntemiyle ortaya çıkan sahte hatıralarda eski ve yeni kelimeler üzerindeki duyarlılığın etkisinin gözlemlenmesi ve yanıt yanlılığı dışarıda bırakılarak DRM listelerindeki kelime türleri üzerinden duyarlılık etkilerinin daha iyi anlaşılabilmesidir. Bu amaçla DRM paradigmasında iki alternatifli zorunlu seçim yöntemi yardımı ile üç kelime türünün (kritik, ilişkili, ilişkisiz) gerçekten çalışılmış ve gerçekte çalışılmamış çiftleri eşleştirilmiştir. Bu sayede DRM görevlerinde gözlenen yanlış pozitif cevaplarla ilgili üç soruya cevap vermeye çalışılmıştır: Birinci soru, yanlış pozitif yanıtlar bir yanıt yanlılığından mı kaynaklanıyor yoksa katılımcılar çalıştıkları sözcükleri ayırt etmekte daha az bir duyarlılığa sahip olduklarından, yani kelimelerin kendilerine gerçekten sunulup sunulmadığını ayırt edemediklerinden dolayı mı hata yapmaktadır? Yanıtlardaki yanlılık etkileri dışarıda bırakılarak, duyarlılığın etkisini izole etmek için test aşamasında evet-hayır testi yerine iki alternatifli zorunlu seçim tanıma görevi kullanılmıştır. İkinci soru, duyarlılıktaki potansiyel bir azalma, tanıma belleğinin anımsama mı yoksa aşinalık bileşeni ile mi ilişkilidir? Bu konuyu araştırmak için katılımcılardan yanıtlarını "hatırlıyorum”, "biliyorum” veya "tahmin ediyorum” şeklinde sınıflandırmaları istenmiştir. Üçüncü ve son soru ise, listeleri işitsel veya görsel modalitede öğrenme görevlerinde, çalışılan kelimelere karşı duyarlılıklarında ve bunların üç tür tanıma yanıtına dağılımı arasında bir fark var mıdır? Çalışmanın birinci sorusuna yanıt olarak araştırma sonucunda katılımcıların, DRM listelerinin kelime türlerinden kritik kelimeler için ilişkisiz listelerdeki kelimelerden daha düşük duyarlılıkları olduğu gözlemlenmiştir. Çalışmanın ikinci sorusuyla ilgili olarak verdikleri yanıtlarını tanıma belleği açısından sınıfladıkları bulgular incelendiğinde hatırlıyorum yanıtlarının üç kelime türü için açık şekilde farklılık gösterdiği gözlenmiştir. Duyarlılıktaki azalmanın aşinalıktansa anımsama ile ilgili olduğu görülmüştür. Görsel ve işitsel modalite arasında herhangi bir ölçümde anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür.Keywords : Sahte hatıralar, DRM listeleri, sinyal denetleme teorisi, hatırlıyorum/biliyorum