- Osmanlı Bilimi Araştırmaları
- Vol: 20 Issue: 1
- İstanbul’da bir Payen Aritmometresi ve Türkçe Kullanım Kılavuzu
İstanbul’da bir Payen Aritmometresi ve Türkçe Kullanım Kılavuzu
Authors : Feza GÜNERGUN
Pages : 1-15
Doi:10.30522/iuoba.499261
View : 4 | Download : 3
Publication Date : 2019-01-04
Article Type : Research
Abstract :Mekanik hesaplayıcıların ilk modelleri on yedinci yüzyılda tasarlanmış ve az sayıda imal edilmiştir. Bu makineler izleyen yıllarda geliştirilerek daha çok sayıda üretilmiştir. Fransız matematikçi Thomas (de Colmar, 1785-1870) Fransız ordusunda görevli iken 1820 yılında tasarladığı ve patentini aldığı aritmomètre, ticari başarıyı yakalayan ilk mekanik hesaplayıcı olmuştur. Thomas’nın vefatından sonra alet, ailesi ve mühendis Louis Payen (1839-1901) tarafından geliştirilmiş; Avrupa’da, özellikle Fransa’da yaygın kullanılmıştır. Bugün dünyanın çeşitli ülkelerindeki koleksiyonlarda Thomas ve Payen tarafından üretilmiş aritmometreler bulunmaktadır. 1888 tarihli bir Payen aritmometresi (No. 2378) İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi’nde bulunmaktadır. Bu makale, adı geçen makineyi ve onun 1893 tarihli Türkçe kullanım kılavuzunu ve çevirmeni Mehmed İzzet Efendi’yi tanıtacaktır.Keywords : Aritmometre, bilimsel aletler, mekanik hesaplayıcılar, Louis Payen, Mehmet İzzet, İstanbul Üniversitesi, Yıldız Sarayı, Thomas de Colmar