Bir İstanbul Okçuluk Menzilnâmesi
Authors : Şinasi ACAR, Murat ÖZVERİ
Pages : 24-58
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2017-06-01
Article Type : Research
Abstract :Menzil okçuluğu, okun en uzağa atılmasına dayanan bir okçuluk dalıdır. Menzil rekorları dikkatle kayıt altına alınmış ve bu atışlar, az sayıdaki okçuluk risâlelerinde, atışı yapan okçunun adı, atış mesafesi ve atış tarihi gibi bilgileri de kapsayacak şekilde yer almıştır. Risâleler dışında, sayıları çok az da olsa, rekorları bir araya toplayan –bu yazıda incelediğimize benzer– menzilnâmeler de hazırlanmıştır. İncelediğimiz belge, fiziksel görünüşü ve formatı bakımından kendine özgü olup, içerik bakımından da kimi menzil kayıtlarındaki eksikleri tamamlar niteliktedir. Menzilnâmenin boyutları 205x9 cm olup rulo biçimindedir. Hattat Mehmed Nâilî Efendi tarafından nesih yazıyla Hicrî 1233 (Milâdî 1817/18) yılında yazılmış ve özenle tezhip edilmiştir. Menzilnâmede –doğal olarak– düzenlendiği tarihe dek açılan menziller ve kırılan rekorlar yer almaktadır. İçerikte, İstanbul Okmeydanı’ndaki her bir menzil için –menzilin adı altında– kim tarafından kaç gezle (1 gez = 0,61 m) açıldığı, daha sonra kimlerin okunu kaç gez ileriye atarak rekor kırdığı, her bir rekor için sağa veya sola salkı değerleri de verilerek belirtilmiştir. Ek olarak menzillerin ayak taşı ve baş taşı yerleri de kısaca tarif edilmiştir. Yazıda, menzilnâme içeriğinin daha iyi anlaşılmasını temin amacıyla Osmanlı okçuluk kültürünün kısa bir özeti verilmekte, ayrıca belgenin çevriyazısı da sunulmaktadır.Keywords : Osmanlı’da menzil okçuluğu, menzil, menzilnâme, Okmeydanı, ok, yay, gez, salkı, ayak taşı, baş taşı, İstanbul