- Osmanlı Bilimi Araştırmaları
- Vol: 15 Issue: 1
- İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde Parçacık Hızlandırıcıları
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde Parçacık Hızlandırıcıları
Authors : Kaan ATA
Pages : 67-83
View : 5 | Download : 3
Publication Date : 2013-12-01
Article Type : Research
Abstract :Atomaltı parçacıkların keşfiyle birlikte parçacık fiziği ve nükleer fizik dalları doğmuş, hızlandırıcılar devri başlamıştır. Türkiye’de parçacık hızlandırıcısı kurma yolundaki ilk teşebbüsler İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde 1940’lı yılların sonunda görülmüştür. Nükleer araştırma yapma amacıyla 800 keV enerjili Philips marka Cockcroft-Walton Jeneratörü (katlı hızlandırıcı) satın alınarak 1950 yılında fakülte içinde kurulmuştur. 1954 yılında daha gelişmiş bir hızlandırıcının (Siklotron) alınması ve kurulması gündeme gelmiştir. Bu hızlandırıcının amacı, tıp ve tarım sahalarında ihtiyaç duyulan radyoizotopları üretmektir. Fen Fakültesi’ne getirilmesi planlanan Siklotron kurma projesi gerçekleşememiştir. Bunun sebebi, Türkiye’nin 1955 yılında Barış İçin Atom projesine katılması olabilir. Bu proje kapsamında, nükleer enerji alanında Türkiye’deki tüm faaliyetlerin idaresi "Atom Enerjisi Komisyonu”nun kontrolüne geçmiştir. Nükleer araştırmaları da bu komisyona bağlı kurumlar yürütmüştür. Dolayısıyla üniversite bünyesinde bağımsız araştırmalarda kullanılacak bir hızlandırıcının satın alınmasından vazgeçilmiş olmalıdır.Keywords : Hızlandırıcı, Cockcroft-Walton hızlandırıcısı, nötron jeneratörü, siklotron, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi, fizik tarihi, parçacık fiziği, Fahir Yeniçay, Atom Enerjisi Komisyonu, nükleer fizik