- Milletlerarası Hukuk ve Özel Bülteni
- Vol: 42 Issue: 1
- Milletlerarası Hukuk Açısından Dünden Bugüne Taliban ve Taliban’ın Hükümet Olarak Tanınıp Tanınmayac...
Milletlerarası Hukuk Açısından Dünden Bugüne Taliban ve Taliban’ın Hükümet Olarak Tanınıp Tanınmayacağı Meselesi
Authors : Nuray EKŞİ
Pages : 53-80
Doi:10.26650/ppil.2022.42.1.1030645
View : 5 | Download : 2
Publication Date : 2022-06-29
Article Type : Research
Abstract :Milletlerarası hukukta devletin tanınması ile hükümetin tanınması birbirinden farklı konulardır. Bir devletin anayasasına uygun olarak kurulan hükümetin diğer devletler tarafından tanınmasına gerek yoktur. Ancak olağandışı yollarla yani anayasaya ve hukuka aykırı olarak iktidara gelen hükümetin diğer devletler tarafından tanınması gerekmektedir. Afganistan devlet olarak varlığını korumakla beraber Afganistan anayasasına aykırı şekilde yönetimi ele geçiren oluşumların diğer devletlerce hükümet olarak tanınıp tanınmayacağı sorunuyla karşı karşıyadır. 1996-2001 yılları arasında yasadışı yollarla yönetimi ele geçiren Taliban’ı sadece Pakistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan hükümet olarak tanımıştı. ABD’nin, ikiz kuleler saldırısından sorumlu tuttuğu Usame bin Ladin ve El-Kaide üyelerine karşı başlattığı operasyonu bahane ederek Afganistan’a girmesi üzerine, Taliban yönetimi terk etmiş ve dağlara kaçmak zorunda kalmıştı. ABD ve müttefiklerinin Afganistan’daki varlığı yirmi yıl devam etmesine rağmen Taliban yeniden güçlenmiştir. 29 Şubat 2020 tarihinde Doha’da Amerika Birleşik Devletleri ile Taliban Olarak Bilinen Afganistan İslam Emirliği Arasında Afganistan’a Barış Getiren Anlaşma imzalanmıştır. ABD ile Taliban arasında yapılan iki taraflı antlaşmanın ardından 17 Kasım 2020 tarihinde ABD, Afganistan’dan çekileceğini açıklamıştır. 14 Nisan 2021 tarihinde ABD Başkanı Biden, Afganistan’dan tamamen çekilme kararı almıştır. Taliban’ın çatışmasız şekilde Kabil’i ele geçirmesiyle beraber, 15 Ağustos 2021 tarihinde Afganistan İslam Cumhuriyeti Hükümeti düşmüştür. Afganistan İslam Cumhuriyeti Hükümeti’nin düşmesiyle beraber fiili yönetim Taliban’ın eline geçmiştir. Çalışmamızda öncelikle dünden bugüne Taliban hakkında bilgi verilecektir. Ardından milletlerarası hukuk açısından tanıma türleri ve devletlerin tanınması ile hükümetlerin tanınması arasındaki farklar üzerinde durulacaktır. Daha sonra Taliban’ın hükümet olarak tanınıp tanınmayacağı meselesi irdelenecektir.Keywords : Taliban, devletlerin tanınması, hükümetlerin tanınması, etkin kontrol, de jure tanıma, de facto tanıma, açık tanıma, zımni tanıma, Estrada Doktrini, Meşruiyet Doktrini, Tobar Doktrini, Stimson Doktrini, Jeostratejik tanıma, anayasal olmayan rejim değişiklikleri, Afgani