- Anadolu Araştırmaları
- Issue: 23
- About the Double-Axe (Labrys) / Butterfly Symbols in an Offering Pit in Tisna
About the Double-Axe (Labrys) / Butterfly Symbols in an Offering Pit in Tisna
Authors : Emre Erdan, Bariş Gür
Pages : 71-89
Doi:10.26650/anar.2020.23.703366
View : 12 | Download : 9
Publication Date : 2021-01-08
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada Kocakale Tepe (Tisna)’da 2018 yılı arkeolojik yüzey araştırması sırasında keşfedilen bir sunu çanağı içerisinde yer alan çift ağızlı balta betimlemeleri tanıtılmıştır. Beyaz renkli tüften oluşan ana kaya üzerine oluşturulan sunu çukurunda birbirinden farklı boyutlarda toplam 10 adet kazıma çizgilerle oluşturulmuş çift ağızlı balta/kelebek motifleri tespit edilmiştir. Çift ağızlı baltalar Ege Dünyası’nda Tunç Çağı’ndan beri ele geçerken, önemli bir dinsel sembol olduğu anlaşılmaktadır. Girit’teki Minos kültüründen itibaren hem bir adak objesi hem de kurban baltası olarak kullanılırken, ikonografide de farklı dinsel objeler üzerinde betimlenmektedir. Sonrasında Geç Tunç Çağı’nda Miken kültüründe de aynı özelliğini sürdürmüştür. Tunç Çağı’nda Ege Dünyası’ndaki bu yoğun kullanımın ardından çift ağızlı baltalar tekrar Klasik dönemde ikonografide görülmeye başlamıştır. Zeus Labraundos’un simgesi olarak karşımıza çıkan çift ağızlı baltalar Karia Bölgesi’nde Hekatomnid hanedanı sikkeleri üzerinde betimlenmiştir. Plutarkhos’un aktardığına göre çift ağızlı balta kültünün Karia’ya Lydia topraklarından gelmiştir. Alan ve yakın çevresinde herhangi bir kazı çalışması yapılmadan Kocakale Tepe sunu çukuru ile ilgili keskin bir yorumda bulunmak mümkün değildir. Yine de Kocakale Tepe’deki basamaklı anıtın, Sarıkale Tepe’deki kutsal alan / tapınağın ve Karahayıt’taki açık hava kutsal alanının Tisna’daki ana tanrıça kültüyle ilişkili olabilecek yönü dikkat çekicidir. Özellikle benzer kelebek motiflerinin Gordion’daki varlığı Frig kültürünün etkisini de düşündürmektedir. Diğer taraftan Zeus Labraundos kültünün Arkaik-Klasik Dönemlerde Batı Anadolu kıyılarındaki varlığı da göz ardı edilmemelidir.Keywords : Çift Ağızlı Balta, Tisna, Sunu Çukuru, Sembol