- Balıkesir İlahiyat Dergisi
- Issue: 17
- Pachomius: Sistemli Kenobitik Yaşamın ve Hıristiyan Manastır Geleneğinin Kurucusu
Pachomius: Sistemli Kenobitik Yaşamın ve Hıristiyan Manastır Geleneğinin Kurucusu
Authors : Cüneyt Yeşil, Canan Seyfeli
Pages : 51-84
View : 29 | Download : 101
Publication Date : 2023-06-29
Article Type : Research Article
Abstract :Makalenin konusu sistemli kenobitik yaşamın ve Hıristiyan manastır geleneğinin kurucusu Pachomius (yak. 292-346)’tur. Pachomius’un kurduğu manastır sistemi kenobitik, yani toplu yaşam keşişliğini ifade eder. Pachomius’un önceki yaşamındaki şu aşamalar bu sistemi geliştirmesinde etkili olmuştur: çiftçi bir Kıpti ailede doğması, Roma ordusunda askerlik yapması, Pagan Serapis tapınağında bir yıl yaşaması ve vaftiz olduktan sonra üç yıl apostolik geleneği tecrübe etmesi. Bu tecrübe onu keşiş yaşamına itmiştir. Komünal yaşamı istemesindeki en önemli tecrübe ise Aziz Palamon’la küçük bir topluluk oluşturdukları dönemdir. Ardından Tabennesi’deki ilk manastırla kendi manastır sistemini kurmaya başlamış ve henüz hayattayken sistemli bir kenobitik yaşam modeli oluşturmuuştur. Çalışmanın konusu Pachomius, Pachomian manastır sistemi ve manastır kurallarıyla sınırlandırılmıştır. Bu hususlar konunun anlaşılması bakımından yeterlidir. Çalışmanın temel amacı Pachomius tarafından kurulan manastırların kurallar vasıtasıyla sistemleştirildiğini ve bu manastır sisteminin Hıristiyanlık tarihinde ilk model ve temel olduğunu ortaya koymaktır. Pachomius’un bireysel keşişliği komünal manastır yaşamına dönüştürmesi ve keşiş yaşamıyla dünyevi yaşamı birbirine yaklaştırarak dengeli bir kenobitik yaşam geliştirmesi de makalenin hedeflerindendir. Pachomius’un önceki yaşamı ve manastırları kurma süreci fikirlerinin geliştiğini göstermektedir. Fikirlerinin oluşum sürecindeki en önemli aşamanın Palamon’la birlikteki küçük komünal yaşamı olduğu görülmüştür. Çünkü keşişlerin ruhsal hedefleri doğrultusunda beraber yaşayabileceklerini tecrübe etmiştir. Manastırlar kurma sürecindeki en önemli aşama ise bazı keşişleri kovmasıdır. Pachomius, ilk dönemde nazikçe hizmet etmeyi düstur edinmiş, fakat bu tavrı bazı acemi keşişler tarafından suistumal edilince onları kovmuştur. Bu olayın düzen ve kural geliştirmenin ilk açık adımı olduğu görülmüştür. Pachomius’un Kilise hiyerarşisi ve kononik öğretiyle sorunu olmadığı, ancak Kilise idaresine çok yakın da durmadığı, böylece bir denge oluşturduğu anlaşılmıştır. Çoklu manastır idaresi onun zeki, içten, kararlı ve inançlı olduğunu gösterirken bu ünlenmesine de yol açmıştır. Onun ilk manastır kuralları ve yaşamına dair veriler hem Batıda hem Doğuda yeni manastırlar kurulmasına, Basil ve Benedict kuralları gibi yeni kurallar geliştirilmesine ön ayak olmuştur. Pachomius’un manastır sistemi Suriye, Anadolu, Mezopotamya’da yayılırken Yunanlılar, Süryaniler, Ermeniler gibi topluluklar arasında zamanla kabul görmüştür. Pachomian manastır sistemi ve kuralları bütün Hıristiyan manastırlarının temeli olmuştur.Keywords : Hıristiyanlık, Aziz Pachomius, Monastisizm, Pachomian Manastırları, Pachomian Kuralları