- Balıkesir İlahiyat Dergisi
- Issue: 12
- Ehl-i Sünnet ve Şîa’ya Göre İsrâiliyat’ın Delil Oluşu (Muhammed Abduh, Reşid Rızâ ve Tabâtabâî Örneğ...
Ehl-i Sünnet ve Şîa’ya Göre İsrâiliyat’ın Delil Oluşu (Muhammed Abduh, Reşid Rızâ ve Tabâtabâî Örneği)
Authors : Imran Çelik
Pages : 223-238
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2020-12-29
Article Type : Research
Abstract :İsrâilî rivayetler tefsir usulü ilminin vazgeçilemeyen başvuru kaynakları arasındadır. Bu rivayetlerin başta sahâbe olmak üzere ilk dönemden günümüze kadar pek çok müfessir tarafından delil olarak ele alındıkları gözlemlenmektedir. Ancak bu rivayetlerin güvenirlikleri ve tefsir için delil oluşu sorgulanmış ve ciddi eleştirilere de maruz kalmıştır. Abduh (1849-1905) ve Reşîd Rızâ (1865-1935) bu rivayetlerin Kur’ân’ı anlamada kaynak olamayacağını savunmuşlardır. Hatta kendilerinden sonraki dönemde İsrâilî rivayetlere yönelik olumsuz bakış açısına vesile olmuş ve bu rivayetlerde Kâ‘b b. Ahbâr (ö. 32/652-53 [?]) ve Vehb b. Münebbih (ö. 114/732) gibi öne çıkan râviler hususunda ilmî üsluptan uzak bir takım saldırılarda da bulunmuşlardır. Bu makale, İsrâilî rivayetlerin terimleşme süreci, güvenirliliğini ve delil oluşunu kısaca ifade ettikten sonra, Abduh ve Reşîd Rızâ tarafından bu rivayetlerin nasıl ele alındıklarını, eleştirilerini ve sonraki döneme yönelik olumsuz/yıkıcı bir perspektif bıraktıklarına dair değerlendirmeleri ele alacaktır. Bunun yanında, Şiî müfessir Tabâtabâî’nin (1904-1981) isrâiliyat görüşü ve Menâr ekolüne yönelik eleştirileri mukayeseli bir yaklaşımla değerlendirilecektir. Makale, isrâilî rivayetlerin tefsir ilminin ayrılmaz bir parçası olduğu gerçeğini dile getirmekle birlikte ayıklanması gerektiğini, bu rivayetlere toptan reddiyeci bakış açısı ile yaklaşımın da doğru olmadığını ifade etmeyi amaçlamıştır. Ayrıca 1400 yıllık ilmî geleneği ve rivayetleri sonraki nesle aktaran sahâbeden önemli râvileri yıpratmanın da çağdaş dönemde sorunlu bir yaklaşıma dönüştüğünü ortaya koymuştur.Keywords : Tefsir, Sünnî-Şiî, İsrâiliyat, Abduh, Reşîd Rızâ, Tabâtabâî, Mukayese