- Balıkesir İlahiyat Dergisi
- Issue: 12
- Âsım Kıraatinin Senedi ve Şu'be-Hafs Rivayetlerinin Temellendirilmesi
Âsım Kıraatinin Senedi ve Şu'be-Hafs Rivayetlerinin Temellendirilmesi
Authors : Hasan Hüseyin Havuz
Pages : 105-128
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2020-12-29
Article Type : Research
Abstract :Üçüncü tabaka kurrâdan olan İmam Âsım’ın senedinde tabiînden Ebû Abdurrahman es-Sülemî, Zirr b. Hubeyş ve Ebû Amr eş-Şeybânî sayılmaktadır. Sülemî, Hz. Ali, Hz. Osman, Übeyy b. Ka’b, Zeyd b. Sâbit ve İbn Mes’ûd’dan; Zirr ise, İbn Mes’ûd, Hz. Ali, Hz. Osman’dan; Şeybânî de sadece İbn Mes’ud’dan okumuştur. Âsım, Hafs ile Şu’be arasındaki kıraat farkının nedeni olarak Hafs’a Sülemî’nin Hz. Ali’den gelen kıraatini, Şu’be’ye de Zirr’in İbn Mes’ûd’dan gelen kıraatini okuttuğunu belirtmiştir. Bu sebeple bazı eserlerde Hafs rivayetinin Sülemî / Hz. Ali’nin kıraati, Şu’be rivayetinin de Zirr / İbn Mes’ûd’un kıraati olduğu vurgulanmaktadır. Bu konuda Âsım’ın talebelerine verdiği cevap ne anlama gelmektedir? Âsım tamamen Sülemî’den aldığı usûlî ve ferşî ihtilafları Hafs’a, Zirr’den aldığı kıraati Şu’be’ye mi öğretmiştir, yoksa tercih ettiği muhtelif rivayetleri mi öğretmiştir? Bu çerçevede makalede konuyla alakalı rivayetler incelenip tahlil edilmiş, Hafs ve Şu’be’nin senedinde geçen tâbiîn ve sahâbenin kıraatinden örnekler verilerek zikredilen sorulara cevap aranmıştır. Netice itibariyle Hz. Ali, İbn Mes’ûd, es-Sülemî ve Zirr b. Hubeyş’in kıraat örneklerinde Âsım kıraatine uymayan vecihler şunu göstermektedir ki, Âsım hocalarından aldığı kıraat vecihleri arasından tercih ettiklerini talebelerine öğretmiştir. Bu nedenle Hafs rivayeti usûl ihtilafında genel olarak es-Sülemî’yi, Şu’be de Zirr b. Hubeyş’i temsil etmektedir. Ancak ferşî ihtilaflarda aynı durum söz konusu değildir. Çünkü Tefsir kaynaklarındaki rivayetlerden her iki râvînin okuyuşlarıyla Sülemî ve Zirr'in okuyuşlarının tamamen aynı olmadığı anlaşılmaktadır.Keywords : Sened, Sülemî, Zirr, Âsım, Hafs, Kıraat