- Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat
- Vol: 6 Issue: 12
- BİR GELİŞMESİZ SONAT FORMU ÖRNEĞİ: BEETHOVEN, OP. 2/1, II
BİR GELİŞMESİZ SONAT FORMU ÖRNEĞİ: BEETHOVEN, OP. 2/1, II
Authors : Türev Berki, Ismet Karadeniz
Pages : 336-358
View : 16 | Download : 5
Publication Date : 2021-07-31
Article Type : Research
Abstract :Sonat formunu alışılagelmiş "Sergi-Gelişme-Yeniden Sergi” yapısından ibaret görmek, doğru bir yaklaşım olmayacaktır: Sonat, senfoni, yaylı çalgılar dörtlüsü gibi türlerde, yavaş tempolu - genellikle ikinci - bölümlerin önemli bir kısmı, bu yapının modifiye edilmiş bir versiyonu olan gelişmesiz sonat formunda yazılmıştır. Bununla birlikte, bu yapıya uvertürlerde de rastlanır. Adından da anlaşılacağı üzere, bir Sergi ve onu izleyen Yeniden Sergi’den oluşan gelişmesiz sonat formunun, literatürde, "Kısaltılmış sonat formu”, "Tip 1 sonat”, "İki bölmeli Adagio formu”, "Kavatina formu” gibi pek çok farklı adla anılıyor oluşu dikkat çekicidir. Bu çalışmada; meslekî müzik eğitimi veren kurum ve kuruluşlar bünyesindeki Müzik Formları derslerinin eğitim programlarına katkı sağlamak amacıyla, bir gelişmesiz sonat formu örneği olan, Ludwig van Beethoven’ın Opus 2 eser sayılı 1 numaralı fa minör piyano sonatının ikinci bölümü üzerinde ayrıntılı bir form analizi gerçekleştirilmektedir. Altı boyuttan oluşan analiz, bölümde saptanan irili ufaklı tüm form öğeleri arasındaki hiyerarşik ilişkileri ortaya koyan, çok katmanlı analiz şeması adlı özel bir gösterim modeli yoluyla sergilenmiştir. Analiz sonucunda; gelişmesiz sonat formunda yazıldığı açık olan bu bölümün, üç bölmeli lied ya da rondo olarak kabul edilmesinin, doğru ve sağlam bir zemine oturan bir yaklaşım olmayacağı kanaatine ulaşılmıştır. Bunun yanı sıra; cümle uzunluklarının, cümle tiplerine göre farklılıklar gösterdiği; Hepokoski ve Darcy’nin görüşlerinden farklı olarak, bölümün 31. ölçüsünün, bir "bağlantı” değil, "köprü” olduğu ve bestecinin, Tema1’deki ezgisel bütünlüğün sağlanmasında birincil derecede rol oynayan altı notalık motiften, Tema2 tasarımında da yararlanarak, ritmik yapıları bakımından tezat teşkil eden bu iki temayı adeta birbirine yaklaştırdığı da çalışmada ulaşılan diğer sonuçlardır.Keywords : Gelişmesiz sonat formu, Beethoven, Op. 2/1, Adagio, çok katmanlı analiz şeması