- İstanbul Hukuk Mecmuası
- Vol: 80 Issue: 4
- Bebeklik Dönemi Aşı Uygulamalarının Velayet Hakkı Kapsamında Değerlendirilmesi
Bebeklik Dönemi Aşı Uygulamalarının Velayet Hakkı Kapsamında Değerlendirilmesi
Authors : Seda Irem Çakirca
Pages : 1105-1138
View : 13 | Download : 4
Publication Date : 2022-12-31
Article Type : Research
Abstract :Aşı reddi, Dünya Sağlık Örgütü tarafından kişilerin kendilerine sunulan aşı hizmetlerinin varlığına rağmen aşı yaptırmayı tamamen reddetmesi olarak tanımlanmıştır. Aşı reddi, dünya üzerindeki ülkelerin %90’ından fazlasında rapor edilmiştir. Özellikle bebeklerde aşı ile önüne geçilebilecek hastalıkların meydana çıkmasını ve bu hastalıklar sebebiyle gerçekleşen ölümleri engellemesi için elzem olan bebeklik dönemi aşı uygulamalarının reddedilmesi Türkiye’de de gittikçe artmaktadır. Covid 19 salgını sonrasında daha da alevlenen aşıların zorunlu hale getirilmesi tartışması, bebeklik dönemi aşı uygulamalarının tekrar mercek altına alınması zaruretini doğurmuştur. Anayasa Mahkemesi, bebeklik dönemi aşı uygulamalarına ilişkin 2015 yılında verdiği Halime Sare Aysal kararında hak ihlali tespit ederek, bebeklik dönemi aşı uygulamalarına yasal temsilciler tarafından rıza verilmemesini hukuka uygun bulmuştur. Anayasa Mahkemesi’nin aksine tıbbi müdahaleyi hukuka uygun hale getirecek rızanın verilip verilmemesi hususu, velayet hakkının kapsamı, sınırlandırılması ve "çocuğun üstün yararı” çerçevesinde değerlendirilmeye alındığı vakit; zorunlu aşı tartışmaları tipik bir anayasa hukuku tartışması olmaktan çıkacaktır. Kapsamlı bir analiz yapmak için bu çalışmada öncelikle karşılaştırmalı hukukta bebeklik dönemi aşı uygulamalarının ne şekilde düzenlendiği ele alınacak, ikinci bölümde ise Türkiye’deki bebeklik dönemi aşı uygulamalarına ilişkin mevzuat ve ulusal ve ulus-üstü yargının tutumu incelenecektir. Son bölümde ise bebeğin yasal temsilcisinin tıbbi müdahaleye rıza vermekten imtina etmesi velayet hakkı, söz konusu hakkın çocuğun üstün yararı temelinde sınırlandırılması veya kaldırılması bağlamında değerlendirilecektir.Keywords : Velayet, Bebeklik Dönemi Aşıları, Çocuğu Üstün Yararı, Tıbbi Müdahaleye Rıza, Kamu Sağlığı, Custody, Infancy Vaccinations, The Best Interest of the Child, Consent to Medical Intervention, Public Health