- İçtimaiyat
- Vol: 6 Issue: 1
- Anadolu Ağızlarında Kişi Betimlemeleri İle İlgili Söz Varlığı Üzerine Bir İnceleme: Bitlis Merkez Ağ...
Anadolu Ağızlarında Kişi Betimlemeleri İle İlgili Söz Varlığı Üzerine Bir İnceleme: Bitlis Merkez Ağzı Örneği
Authors : Murat Parlakpinar
Pages : 278-297
Doi:10.33709/ictimaiyat.1102886
View : 10 | Download : 6
Publication Date : 2022-05-31
Article Type : Research
Abstract :Ağızlardaki söz varlığıyla ilgili yapılan çalışmalar incelendiğinde çalışmaların daha çok çeşitli yöre ağızlarında geçen hayvan, bitki, giyecek, araç-gereç, meyve vb. adlarının incelenmesi konularında yoğunluk kazandığı görülmektedir. Ne var ki Türkçenin söz varlığı bakımından zenginliğini ve ifade gücünü göstermesi bakımından önemli sayılabilecek olan betimleme sözcükleri bahse pek konu olmamıştır. Betimleme genel anlamı ile tasarlamak, göz önünde canlandırmak, bir şeyi söz ya da yazı ile anlatmak demektir. Betimlemede özellikle varlıkların kendilerine özgü özellikleri üzerinde durulur ve bu belirleyici özelliklerin, niteleme sözcükleri ile anlatılması söz konusudur. İnsanla ilgili betimleme ruhsal betimleme ve fiziksel betimleme olmak üzere ikiye ayrılır. İnsanların gözle görülmeyen iyi kalplilik, alçak gönüllülük, sevecenlik, çalışkanlık, karamsarlık, kıskançlık, kendini beğenmişlik vb. özelliklerinin anlatılmasına ruhsal betimleme; kişilerin gözle görülen; boyu, kilosu, yüz şekli, ten ve saç rengi, kılık kıyafeti ile ilgili özelliklerinin ayrıntılı olarak anlatılmasına ise fiziksel betimleme denir. Anadolu ağızları dikkatli bir nazarla incelendiğinde kişilerin fiziksel ve ruhsal özelliklerini anlatmada kullanılan zengin bir söz varlığıyla karşılaşılmaktadır. Bu çalışmada Anadolu ağızlarının bu anlamdaki zenginliğine dikkat çekmek, Bitlis merkez ağzında kullanılan fiziksel ve ruhsal betimleme ile ilgili söz varlığını ortaya koyarak ağız çalışmalarına katkıda bulunmak amaçlanmıştır.Keywords : Anadolu ağızları, Bitlis Merkez Ağzı, Söz Varlığı, Betimleme, Fiziksel ve Ruhsal Betimleme